بازار کامپیوتر و تجهیزات کامپیوتری یکی از بازارهای داغ در کشور ما است و افراد زیادی در این بازار مشغول به کار هستند. در میان آن ها به طور حتم عده‌ای سو استفاده‌گر وجود داردن که در تلاش هستند با به کارگیری ترفندهای مختلف، خریداران و مراجعه کنندگان مبتدی را فریب دهند و به این طریق سودجویی کنند.
بسیاری از کلاهبرداری‌هایی که در این صنف انجام می گیرد متاسفانه از سوی افراد فریب خورده مورد پیگیری و شکایت قرار نمی گیرد و در نتیجه باعث می شود که میزان وقوع چنین کلاهبرداری‌هایی افزایش یابد.
از همین رو اتخادیه صنف فناوران رایانه تصمیم گرفته است تا از طریق انجام نظارت‌های مکرر مانع از افزایش چنین سودجویی‌ها و کلاهبرداری‌هایی شوند.
با این حال عده زیادی از فروشندگان در زمینه رایانه و تجهیزات آن، تخلفات زیادی انجام می دهند و باعث ورود ضرر مالی به مشتریان می شوند. بهترین طعمه برای این فروشندگان متخلف افرادی هستند که از لحاظ مالی در وضعیت خوبی دارند اما اطلاعات آن ها در زمینه تکنولوژی و کامیپوتر ضعیف است.
چه دلایلی باعث بروز اختلاف و شکایت در صنف رایانه می شود؟
دلایل متعددی وجود دارد که افراد برای شکایت و اعتراض به آن اقدام به شکایت از صنف رایانه می کنند. البته قابل توجه است که بیشتر شکایاتی که در صنف رایانه مطرح می شود در مورد گران فروشی، تقلب و فریب دادن مشتریان است.
عدم صدور فاکتور
اکثر فروشندگانی که در زمینه کامپیوتر و تجهیزات کامپیوتری فعالیت می کنند، با قوانین این حوزه آشنایی دارند، اما به دلیل آن که عادت کرده‌اند و چون عرف حاکم نیز چنین است، در زمان انجام یک خدمات و یا فروش یک قطعه، فاکتوری براساس الگوهای قانونی صادر نمی کنند. همین امر باعث می شود که در زمان شکایت از صنف رایانه، مصرف کننده با دردسر روبرو شود.
کارشناسان نیز معتقد هستند که یکی از دلایلی که باعث ایجاد اختلاف می شود، همین عدم صدور فاکتور قانونی است. به عبارت دیگر فروشنده بر اساس سلیقه خود فاکتور را صادر می کند و طبق الگوهای قانونی نیست. نتیجه این می شود که مصرف کننده در اثبات حقانیت خود، دچار مشکل می شود.
درحقیقت چنانچه فروشندگان صنف رایانه سه مورد مهم که شامل صدور فاکتور قانونی، تست کالا و ردیافت رسید تحویل را انجام دهند، مشکلات کمتری در این خصوص به وجود می آید.
مشتریان و مراجعه کنندگانی که تصمیم دارند به یک مرکز صنف رایانه‌ای برای دریافت خدمات و یا خرید کالا مراجعه کنند باید در نظر داشته باشند که فروشنده حتما فاکتوری صادر کند که دربرگیرنده جزییات کالا یا خدمات، مهر و امضای فروشگاه و مشخصات کامل فروشنده باشد. چنین فاکتوری در زمان شکایت از صنف رایانه قابل استناد و رسیدگی خواهد بود.
ناآگاهی و بی دقتی خریدار
از دیگر دلایلی که باعث طرح شکایت از صنف رایانه می شود، ناآگاهی و بی دقتی خریدار است. زمانی که خریدار اطلاعات بسیار کمی در زمینه محصول مورد نظر خود داشته باشد، این زمینه را ایجاد می کند که فروشنده سودجو از عدم اطلاع وی سوءاستفاده کرده و وی را فریب دهد.
بنابراین حتما پیش از آن که کالایی رایانه‌ای خریداری کنید، حتما درمورد آن اطلاعات مفید و کاملی به دست آورید.
در خصوص گران فروشی، عدم ثبات قیمت ارز نیز بی تاثیر نیست. چون قیمت ارز دائما در حال نوسان است، فروشندگان قیمت‌های مختلفی ارائه می دهند و خریداران نیز دچار سردرگمی می شوند که کدام قیمت حقیقی است. همین امر موجب افزایش شکایات ناشی از گران فروشی می شود.
اولین وظیفه خریدار این است که درباره کالا یا خدمات مورد نیاز خود به خوبی تحقیق کند و سپس اقدام به خرید آن نماید.
لزوم رعایت قانون از سوی تازه واردان صنف رایانه
حجم بیشتری از شکایاتی که از صنف رایانه مطرح می شود، مربوط به تازه واردانی است که به دلیل عدم شناخت و تسلط به قئانین صنفی، مرتکب تخلف می شوند.
در چنین مواردی کارشناسان بیشتر تمرکز خود را بر روی حل و فصل اختلاف به وجود آمده می گذارند و تلاش می کنند تا آگاهی‌های لازم را به فروشنده تازه وارئ بدهند.
در هر صورت این شکایات در کمیسیون شکایات از صنف رایانه مطرح می شود و چنانچه هر نوع ابهامی در تصمیم گیری آن ها وجود داشت، این رسیدگی در چندین جلسه پیگیری خواهد شد تا زمیانی که رأی نهایی صادر شود.
نکته لازم به ذکری که وجود دارد این است که در تمامی این جلسات، تعدادی متخصص الکترونیک و حوزه رایانه وجود دارند و از نظرات آن ها به عنوان مرجع اولیه تصمیم گیری استفاده می شود.
در این میان فروشندگان ممکن است اعتراض کنند که همیشه رای به نفع شاکی صادر می شود، اما باید گفت که کمیسیون صنف رایانه‌ای تلاش خود را می کند که ضرری به فروشندگان وارد نشود.
روابط غیرمنطقی میان همکاران
بیشتر مشکلاتی که در کمیسیون شکایت از صنف رایانه مطرح می شود مربوط به روابط غیرمنطقی و غیرحرفه‌ای و خارج از اصول میان همکاران این صنف است.
در نتیجه فعالانی که در زمینه یارانه و تجهیزات آن مشغول هستند باید قوانینی که بر این صنف حاکم است را سرلوحه خود قرار دهند و مطابق با آن عمل کنند. در غیر این صورت اختلافات میان آن ها زیاد خواهد شد.
مراحل شکایت از صنف رایانه
سامانه شکایت 24 مراحلی را که لازم است برای شکایت از صنف رایانه طی گردد را بیان نموده که از قرار زیر است:
قدم اول: دریافت و ثبت شکایت
قانون ایران حقوق مصرف کننده را محترم شمرده و برای آن قانون تصویب کرده است. به موجب قانونی که برای حمایت از حقوق مصرف کننده تنظیم شده، اگر به حقوق او لطمه‌ای وارد شود، می تواند به مرجع صالح مراجعه نموده و طرح شکایت کند. اما مرجع صالح برای شکایت از صنف رایانه کجاست؟
مصرف کننده می تواند زمانی که از یک صنفی شکایت داشت به انجمن حمایت از مصرف کنندگان مراجعه نموده و در آن جا شکایت خود را طرح نماید .در این حالت تفاوتی میان حقیقی بودن یا حقوقی بودن شخص وجود ندارد. با شکایت در این انجمن، مصرف کننده می تواند حق ضایع شده خود را پیگیری کند.
انجمن حمایت از مضرف کنندگان شکایات و اعتراضات را می شنود و اقدام به ثبت آنها می کند. پس از آن که شکایت به ثبت رسید شماره پیگیری آن را به شاکی می دهد تا بتواند شکایت خود را پیگیری نماید.
قدم دوم: بررسی شکایت
دومین قدم آن است که شکایت در انجمن حمایت از مصرف کننده مورد بررسی و رسیدگی قرار بگیرد. اولویت انجمن حمایت از مصرف کننده این است که اختلافات و بحث‌های پیش آمده میان مصرف کننده و عرضه کننده را از طریق سازش و توافق دو طرف، حل نماید. رسیدگی به شکایت و اختلاف طرح شده در این انجمن، ظرف 15 روز از تاریخ دریافت شکایت آغاز می گردد.
رسیدگی کردن به شکایت ممکن است در حضور دو ظرف اتلاف و یا در غیاب آن ها انجام بگیرد. چنانچه طرفین حضور داشته باشند و اقدام به توافق و سازش با یکدیگر کنند، مفاد توافق در صورت جلسه ذکر شده و طرفین ملزم به انجام آن می شوند.
در صورتی که طرفین نتوانند باهمدیگر به توافق برسند، لازم است انجمن روند قانونی را در پیش گرفته و شکایت را جهت رسیدگی به سازمان تعزیرات حکومتی ارجاع دهد. انجمن حمایت از مصرف کننده باید عملیات ارجاع پرونده را ظرف 5 روز از تاریخ عدم سازش انجام دهد.
قدم سوم: ارجاع تخلفات به مراجع ذی‌ربط
چنانکه در قدم پیشین بیان نمودیم، این انجمن حمایت از مصرف کننده است که باید در وهله اول شکایات مصرف کننده از صنف رایانه را شنیده و مورد پیگیری قرار دهد.
اگر طرفین به توافق رسیدند که اختلاف فیصله پیدا می کند، اما اگر طرفین با یکدگیر سازش نکردند، انجمن پرونده را مرجعی بالاتر یعنی سازمان تعزیرات حکومتی ارجاع خواهد داد.
سازمان تعزیرات حکومتی در صورتی که شکایتی در حیطه «قانون حمایت از مصرف‌کننده» و «قانون نظام صنفی» باشد، باید مطابق با قانون تعزیرات، به آن رسیدگی کند.
البته لازم به ذکر است که همیشه پرونده عدم سازش به سازمان تعزیرات ارجاع داده نمی شود، بلکه اگر مورد تخلف از جرایم باشد و در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد، انجمن حمایت از مصرف کننده آن را به دادگاه قضایی صالح ارجاع خواهد داد.
راه‌های شکایت از صنف رایانه
برای شکایت از صنف رایانه لازم است تا شخص شاکی مراحلی را طی کند. برای شکایت راه‌های متنوعی وجود دارد و بستگی به اینکه شاکی کدام را انتخاب می کند، مسیر هرکدام متفاوت است اما مهمترین چیز در زمان شکایت مسیر نیست.
در واقع این مسیر شکایت نیست که شما را به موفقیت و احقاق حق می رساند، بلکه شکایت نامه‌است که به آن مرجع تحویل می دهید. اگر شما یک شکواییه خوب و بی نقص تنظیم کنید، نیم بیشتری از مسیر موفقیت را طی کرده‌اید.
برای آن که یک شکواییه بی نقص داشته باشید، می توانید با کارشناسان شکایت 24 ارتباط برقرار نموده و موضوع شکایت خود را برای آن ها مطرح کنید تا برای شما در زمینه موضوع شکایت، اقدام به تنظیم شکواییه کنند. قابل توجه است که شکواییه‌های سامانه شکایت 24 زیر نظر افراد متخصص و مجرب تنظیم می گردد.
بنابراین سامانه شکایت 24 بستری است برای افرادی که می خواهند از موضوعی شکایت کنند اما نحوه تنظیم شکواییه را بلد نیستند و یا نمی خواهند برای شکایت خود وکیل اخذ کنند.
مراجعی که طرح شکایت از صنف رایانه در آن ها امکان پذیر است:
سامانه 124
از شناخته‌ترین مراجع برای شکایت از صنف رایانه، سامانه 124 است. این سامانه که از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت و اداره تعزیرات حکومتی راه اندازی شده است، به صورت 24 ساعته در دسترس بوده و افرادی که از فروشندگان کامپیوتر و تجهیزات کامپیوتری شکایت داشته باشند می توانند با این سامانه به صورت تلفنی تماس گرفته و شکایات خود را مطرح نمایند.
این سامانه اقدام به ثبت شکایات تلفنی مردم می کند و بعد از ثبت شکایات توسط کارشناسان، فرایند رسیدگی به آن آغاز می گردد و نتیجه رسیدگی به شاکی اعلام می شود.
زمانی که شکایت در این سامانه به صورت تلفنی یا حضوری به ثبت رسید، موضوع شکایت در کمتیرن زمان ممکن مورد بررسی قرار می گیرد و اگر تخلف صنف رایانه محرز شود، این سازمان واحد صنفی را جریمه می کند.
نکته قابل توجه این است که بازرسان این سامانه به صورت مرتب و مستمر در حال سرکشی و بازرسی کردن واحدهای صنفی هستند و درصورتی که تخلفی مشاهده کنند، اطلاع می دهند.
تعزیرات حکومتی
پس از سامانه 124، معروف‌ترین و شناخته‌ترین سازمان برای ثبت شکایت از صنف رایانه، سازمان تعزیرات حکومتی است. البته سازمان تعزیرات حکومتی بیشتر تلاش دارد تا با وضع قوانین و آیین نامه‌های مربوطه جلوی تخلفات احتمالی را بگیرد اما همچنان واحدهای صنفی مرتکب تخلف می شوند و این سازمان روزانه به تعداد زیادی پرونده شکایت از صنف رایانه رسیدگی می کند.
چنانچه از واحد صنفی رایانه شکایتی دارید می توانید شکایت خود را به صورت حضوری و یا آنلاین در سامانه این سازمان به ثبت برسانید تا در اسرع وقت مورد رسیدگی قرار بگیرد.
در این مورد چیزی که اثر بسیار مهمی در پیش رفتن شکایت شما دارد، یک شکواییه بی نقص است که می توانید وظیفه تنظیم آن را به عهده کارشناسان سامانه شکایت 24 بگذارید.
برای ثبت و پیگیری شکایت از صنف رایانه از طریق این سازمان، لازم است که به صورت حضوری به این سازمان مراجعه نموده و اقدامات لازم را انجام دهید. کارشناسان شکایت طرح شده را پیگیری می کنند و اگر تخلف واحد صنفی محرز شود، برای او جریمه تعیین خواهد شد. البته چنانچه تخلف انجام گرفته از سوی واحد صنفی جرم باشد، آن صنف به مجازات مقرره در قانون نیز محکوم می گردد.
بازرسی اصناف و اتحادیه‌ها
راه سوم برای ثبت شکایت از واحد صنفی متخلف این است که اتحادیه و صنف مربوطه مراجعه نموده و در آن جا شکایت خود را مطرح نمایید. مثلا چنانچه شما از یک تعمیرکار رایانه شکایت دارید، می توانید به صنف رایانه مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت کنید.
به طور معمول اقدام از طریق اصناف و اتحادیه‌ها بیشتر توصیه می شود. زیرا اگر از طریق صنف و اتحادیه رایانه شکایت خود را پیگیری کنید، چون در آن جا کارشناسان فنی و آگاه به حوزه کامپیوتر و رایانه وجود دارد، معمولا زودتر به جواب می رسید.
در تمامی استان‌ها و شهرستان‌ها معمولا اتحادیه رایانه، تلفن همراه و صوتی تصویری وجود دارد و افراد می توانند اگر با تخلفی از سوی افراد مشغول در این حوزه مواجه شدند به این صنف مراجعه کرده و تخلف آن واحد صنفی را اعلام کنند.
نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که این اتحادیه‌ها و اصناف معمولا به صورت سریع به شکایت شما پاسخ نمی دهند و ممکن است یک بازه زمانی 1 الی 2 هفته زمان ببرد.
هزینه تمام شده تنظیم شکایت از صنف رایانه چقدر است؟
هزینه شکایت از صنف رایانه بستگی به این دارد که از طریق کدام مرجع اقدام می کنید. به طور حتم زمانی که از طریق سامانه تلفنی 124 اقدام به طرح شکایت خود می کنید، هزینه‌ای پرداخت نخواهید کرد.
اگر به سازمان تعزیرات حکومتی و یا اتحادیه و اصناف مراجعه کنید باید هزینه دادرسی مصوبه را که در هریک متفاوت است بپردازید.
آیا شکایت ازصنف رایانه به وکیل احتیاج دارد؟
ممکن است فکر کنید شکایت کردن از صنف رایانه نیازی به وکیل ندارد و خود شخص شاکی می تواند شکایت خود را مطرح کند. اما خوب است بدانید مشاوره با یک وکیل دادگستری می تواند باعث شود روند دادرسی کوتاه‌تر شده و شخص شاکی زودتر به نتیجه مطلوب خود برسد.
سامانه شکایت 4 آیا از شکواییه تنظیمی پشتیبانی می کند؟
سامانه شکایت 24 برای آن که برای افراد شکواییه تنظیم کند، از آن ها هزینه دریافت می کند. حال درمقابل این سامانه خدماتی نیز به متقاضیان ارائه می کند.
به عنوان مثال چنانچه کسی درخصوص شکواییه تنظیم شده سوالی داشت و یا در روند دادرسی با مشکلی برخورد کرد که مربوط به شکواییه بود، می تواند با پشتیبانی این سامانه ارتباط برقرار کرده و مشکل خود را طرح کند.
