همانطور که قانون گذار برای ایجاد نظم عمومی قوانین و مقرراتی را برای نکاح و ازدواج تصویب کرده است. این موضوع را هم پیش بینی کرده است که گاهی ممکن است طرفینی که ازدواج کرده اند بعد از مدتی کوتاه یا طولانی بینشان مشکلات و درگیری هایی به وجود آید که دیگر تمایلی به زندگی در کنار یکدیگر نداشته باشند.
حال ممکن است این عدم تمایل و قصد جدایی یک طرفه از جانب مرد یا زن باشد. گاهی هم ممکن است دو طرفه باشد؛ یعنی طرفین با تراضی و توافق یکدیگر تمایل به جدایی داشته باشند که به آن طلاق توافقی گفته می شود.
در هر دو صورت قانون گذار امر طلاق و قوانین و مقررات آن را هم تصویب کرده است. در این مقاله قصد داریم به شکایت طلاق توافقی بپردازیم.
طلاق توافقی چیست؟
طلاق به موجب قانون مدنی انواعی دارد. از جمله طلاق رجعی و طلاق بائن. این تقسیم بندی با توجه به عدم تمایل برای ادامه زندگی که به صورت یک طرفه یا دو طرفه باشد شکل گرفته است.
به این معنی که اگر طلاق از جانب زوج باشد، طلاق رجعی نام دارد. اگر طلاق با توافق دو طرف باشد، طلاق توافقی یا همان طلاق بائن است. هر کدام از انواع طلاق مقررات مخصوص خود را دارد. برای درک بهتر این موضوع برخی از آن ها را بیان می داریم.
همانطور که می دانید زن بعد از طلاق باید مدتی را به عنوان عده نگه دارد؛ یعنی در این مدت ازدواج نکند. از جمله احکام طلاق رجعی می توان به این موضوع اشاره داشت که زن در دوره عده همچنان در زوجیت شوهر محسوب می شود.
به موجب ماده 943 قانون مدنی اگر شوهری زن خودرا به طلاق رجعی مطلقه کند، هریک از آن ها که قبل از انقضاء عده بمیرد دیگری از او ارث می برد لیکن اگرفوت یکی از آن ها بعد از انقضاء عده بوده و یا طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی برند.
این ماده به خوبی بیانگر و موید این مطلب است که زوجه در زمان عده طلاق رجعی همچنان در قید زوجیت است.
مطابق ماده 1109 قانون مدنی نفقه مطلقه رجعیه درزمان عده برعهده شوهر است مگر اینکه طلاق درحال نشوز واقع شده باشد لیکن اگرعده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل ازشوهر خود که دراین صورت تازمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.
ماده مذکور بیان می دارد که اگر زوجه در عده طلاق رجعی باشد، پرداخت نفقه به عهده زوج است اما اگر در عده طلاق توافقی باشد، زوج چنین وظیفه ای ندارد.
از دیگر تفاوت های این دو طلاق می توان به بازگشت و رجوع شوهر در مدت عده رجعی اشاره داشت. در حالی که در مدت عده طلاق توافقی مرد نمیتواند رجوع کند.
ماده 1148 قانون مدنی به این موضوع صراحتا اشاره کرده است. بدین شرح که درطلاق رجعی برای شوهر در مدت عده حق رجوع است.
اگرچه این دو نوع طلاق با یکدیگر متفاوت هستند اما برخی از احکام هم بین آن ها مشترک است.
به عنوان مثال در ماده 944 قانون مدنی قانون گذار مقرر می دارد که اگر شوهر در حال مرض زن خود را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به همان مرض بمیرد زوجه او ارث می برد اگرچه طلاق بائن باشد، مشروط بر اینکه زن شوهرنکرده باشد.
منظور این ماده این است که اگر زن و شوهری در ایام بیماری و مریضی شوهر از یکدیگر جدا شوند و مرد ظرف یک سال از تاریخ جدایی به علت همان بیماری فوت کند و زوجه هم در این مدت شوهر نکرده باشد، زوجه از شوهر سابق خود ارث می برد.
چرا طلاق توافقی بگیریم؟
همانطور که می دانید جدایی زن و شوهر می تواند آثار مخربی در جامعه داشته باشد به خصوص اگر فرزندی هم داشته باشند، آسیب های فراوانی متوجه چنین فرزندانی می شود.
از این رو قانونگذار تحقق طلاق را به راحتی فراهم نکرده است، اما در خصوص طلاق توافقی قضیه کمی فرق می کند.
در طلاقی توافقی طرفین با ایجاد مشکلات و درگیری های بینشان، زمانی که تصمیم به خاتمه دادن رابطه و جدایی می کنند، ابتدا توافقاتی در خصوص مسائل مالی مثل مهریه، نفقه و مسائل غیر مالی می کنند. سپس با توافق و تراضی یکدیگر به دادگاه می روند.
در واقع می توان گفت طلاق توافقی از بی دردسرترین و کم زحمت ترین نوع طلاق محسوب می شود.
قوانین مربوط به طلاق توافقی
از آن جایی که مبحث طلاق توافقی مربوط به مسائل خانوادگی و مباحث حقوقی می شود، قوانین و مقررات مربوط به این حوزه هم در دو قانون مدنی و قانون حمایت خانواده مصوب 1391 آمده است.
در قانون مدنی انواع طلاق با قوانین و مقرراتش به صورت کامل بیان شده است. قانون حمایت خانواده هم در خصوص تشریفات و نحوه به ثبت رساندن و جاری کردن صیغه طلاق مقرات جامعی دارد.
نحوه ثبت شکایت طلاق توافقی
حال که تا حدودی با طلاق توافقی آشنا شدیم. ممکن است بپرسید تشریفات و نحوه ثبت شکایت طلاق توافقی چگونه است. در این قسمت قصد داریم شما را با نحوه ثبت شکایت طلاق توافقی آشنا کنیم.
طلاق توافقی هم مانند سایر طلاق ها برای ثبت شدن نیازمند گذراندن و طی کردن مراحلی است. از جمله این مراحل می توان رجوع به دفاتر خدمات قضایی، ثبت دادخواست طلاق توافقی و پرداخت هزینه اشاره کرد.
البته لازم به ذکر است که ثبت شکایت طلاق مستلزم حضور هر دو زوجین در دفتر خدمات قضایی است، اما در سایر انواع طلاق که تنها به درخواست زن یا شوهر مطرح می شود، نیازی به حضور دو طرف نیست.
همچنین برای ثبت چنین شکایتی، تمام حق و حقوق مالی زوجه باید به او پرداخت شود، اگر هم پرداخت نشده است، زوجه باید نسبت به آن رضایت کامل داشته باشد.
ممکن است بپرسید بعد از ثبت دادخواست باید به کدام دادگاه مراجعه کنیم؟ دادگاه صالح به رسیدگی برای امر طلاق توافقی دادگاه خانواده است. به لحاظ صلاحیت محلی هم ملاک محل سکونت شوهر است.
رویه متفاوت شکایت طلاق توافقی
جلب است بدانید که در طلاق توافقی، داور تعیین نمی شود و طرفین تنها باید به مراکز مشاوره خانواده مراجعه کنند. این مرکز بعد از ارائه مشورت های لازم گواهی مبنی بر عدم انصراف آن ها طلاق را صادر می کند آن را باید به دادگاه تحویل دهند. ماده 25 قانون حمایت خانواده موید این مطلب است.
ماده مذکور مقرر می دارد که: درصورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند، دادگاه باید موضوع را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع دهد.
در این موارد طرفین می توانند تقاضای طلاق توافقی را از ابتداء در مراکز مذکور مطرح کنند. در سایر انواع طلاق به موجب ماده 27 قانون حمایت خانواده، دادگاه موضوع را به داوری ارجاع می دهد.
بدین شرح که در کلیه موارد درخواست طلاق، به جز طلاق توافقی، دادگاه باید به منظور ایجاد صلح و سازش موضوع را به داوری ارجاع کند. دادگاه در این موارد باید با توجه به نظر داوران رأی صادر و چنانچه آن را نپذیرد، نظریه داوران را با ذکر دلیل رد کند.
در موارد طلاق توافقی از سال 97 به بعد ارجاع زوجین به مشاوره الزامی شده است. همین موضوع باعث طولانی تر شدن رسیدگی شده است، اما جای نگرانی ندارد زیرا باز هم نسبت به سایر شکایت و پرونده های قضایی سرعت رسیدگی به پرونده های طلاق توافقی بیشتر بوده است.
بعد از بررسی های لازم و صدور رای طلاق توافقی یا گواهی عدم امکان سازش طرفین می توانند با گذشت مدت مقرر در قانون در فاتر ثبت ازدواج و طلاق، صیغه طلاق را جاری کنند. البته لازم به ذکر است که این مدت بستگی به توافق زوجین دارد که حق تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی را از خود سلب کنند یا خیر.
مدارک لازم برای ثبت شکایت طلاق توافقی
تثب شکایت طلاق توافقی و رسیدگی به آن مانند سایر شکایت مستلزم ارائه یک سری مدارک قانونی است. در صورت نبود آن ها یا ناقص بودنشان دادگاه نمی تواند رسیدگی کند. در این بخش به شرح مدارک مورد نیاز برای ثبت شکایت طلاق توافقی می پردایم.
- ارائه دادخواست طلاق توافقی از طریق دفاتر خدمات قضایی که به امضای هر دو طرف رسیده باشد.
- ارائه گواهی عدم انصراف از طلاق که از مرکز مشاوره خانواده صادر شده باشد.
- ارائه اصل و کپی مدارک شناسایی همچون شناسنامه و کارت ملی
- ارائه اصل و کپی عقدنامه ازدواج یا سند ازدواج
- ارائه گواهی سلامت زن در صورت باکره بودن و ارائه گواهی عدم بارداری در صورت باکره نبودن.
هزینه های ثبت شکایت طلاق توافقی
معمولا زوجینی که قصد طلاق توافقی دارند، اولین و رایج ترین سوالی که می کنند، درباره هزینه های دادرسی است. همان طور که می دانید شکایت طلاق توافقی هم مانند سایر دعاوی از همان ابتدا تا صدور رای و اجرا مستلزم هزینه هایی است. در این بخش از مقاله به هزینه های این شکایت می پردازیم.
پرداخت هزینه مشاوره
از آذر سال 1397 مراجعه به مشاور خانواده و اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق اجباری شد. از این رو هزینه ای بر هزینه های ثبت شکایت طلاق توافقی افزوده شد. با توجه به اینکه جلسات مشاوره متعدد است. باید برای هر جلسه مبلغی را پرداخت نمایید.
هزینه ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی
با توجه به اینکه ثبت شکایت طلاق توافقی دعوای غیر مالی است، هزینه آن معادل دعوای غیر مالی هر ساله توسط سازمان برنامه بودجه مشخص می شود. همچنین دفاتر خدمات قضایی بابت خدماتی که ارائه می دهند مبلغی را دریافت می کنند.
پرداخت هزینه های مشاوره که دادگاه ارجاع می دهد
با توجه به ماده 25 قانون حمایت خانواده درصورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند، دادگاه باید موضوع را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع دهد.
در این موارد طرفین می توانند تقاضای طلاق توافقی را از ابتدا در مراکز مذکور مطرح کنند. به موجب این ماده در پرونده های طلاق توافقی دادگاه باید موضوع را به مشاوره ارجاع دهد، این مشاوره در همان روز رسیدگی انجام می شود.
پرداخت هزینه های ثبت طلاق در دفترخانه
در این خصوص لازم به ذکر است که نرخ معین و مشخصی وجود ندارد. دفترخانه ها کاملا سلیقه ای عمل می کنند. تا حد زیادی ستگی به انصاف آن ها دارد.
پرداخت هزینه های آزمایشگاه جهت اخذ گواهی سلامت بکارت یا گواهی عدم بارداری
این هزینه نیز کاملا متغیر است و دائما در حال نوسان است.
پرداخت حق الوکاله وکیل
اگر برای ثبت شکایت طلاق توافقی قصد گرفتن وکیل دارید، حق الوکاله او هم جز هزینه های این دعوا محسوب می شود. حق الوکاله وکیل امری کاملا توافقی بین شما و وکیلتان است.
ممکن است بپرسید هزینه های مذکور به عهده کیست؟ مرد یا زن؟ در پاسخ می توان گفت با توجه به توافقی بودن طلاق، طرفین می توانند در این خصوص توافق کنند که همه هزینه ها را زوج یا زوجه پرداخت کند. گاهی هم می توانند توافق کنند که هزینه ها به صورت کاملا مساوی و منصفانه بین هر دو تقسیم شود.
وکیل و پشتیانی های او در ثبت شکایت طلاق توافقی
در موضوع شکایت طلاق توافقی، شاید در نظر اول فکر کنید که چون همه چیز بر مبنای تراضی و توافق صورت گرفته است، پس نیازی به حضور وکیل نیست. بی شک تصور اشتباهی است
وکیل متخصصی که در زمینه حقوق خانواده تبحر داشته باشد می تواند در بسیاری از مسائل کمک حال شما باشد. در ادامه به مزایای حضور و نقش وکیل در پرونده شکایت طلاق توافقی اشاره می کنیم.
- همانطور که پیش تر بیان شد برای ثبت شکایت طلاق توافقی باید به مراکز مشاوره مراجعه کرد، ممکن است شما به عنوان زوج یا زوجه تمایلی به دیدن همسرتان در این جلسات نداشته باشید. در این مواقع اگر وکیل داشته باشید دیگر نیازی به حضور در جلسات مشاوره هم ندارید.
- همانطور که از نام این نوع طلاق پیداست طرفین در مورد مسائل مالی و غیر مالی با یکدیگر توافق می کنند. توان به مسائل خانوادگی و طلاق هر چند به صورت توافقی باشد، حضور یک وکیل متخصص می تواند به شما مشاوره دهد که از چه حقوقی بگذرید یا چه حقوقی را دریافت کنید که حقوقتان تضییع نشود.
- ممکن است زوج یا زوجه توافقاتی کنند که بعد از امضا کردن مراحل و جاری شدن صیغه طلاق دیگر به تعدات خود عمل نکنند. حضور یک وکیل مجرب مانع چنین اتفاقی می شود.
- نکته مهمی که در خصوص حضور وکیل در پرونده های طلاق توافقی باید بدانید این است که هر یک از زوجین باید یک وکیل جداگانه داشته باشند. در واقع یک وکیل نمی تواند همزمان هم وکیل زوج شود و هم وکیل زوجه.
هزینه ثبت شکایت طلاق توافقی چقدر است؟
هزینه ثبت شکایت طلاق توافقی از همان ابتدا دادخواست تا ثبت و جاری شدن صیغه طلاق متفاوت است. در واقع این هزینه ها هر سال تغییر می کنند.
مدارک لازم برای ثبت شکایت طلاق توافقی چیست؟
گواهی عدم انصراف از طلاق که از مرکز مشاوره خانواده صادر شده باشد، اصل و کپی مدارک شناسایی همچون شناسنامه و کارت ملی، اصل و کپی عقدنامه ازدواج یا سند ازدواج و ارائه گواهی سلامت زن در صورت باکره بودن یا ارائه گواهی عدم بارداری در صورت باکره نبودن از جمله مدارک مورد نیاز برای ثبت شکایت طلاق توافقی است.
