برای کارگران بخش‌های خصوصی و دولتی معمولا حقوق مختلفی در نظر گرفته می شود. یکی از این حقوق قانونی، حق ماموریت است که بر طبق قانون کار، کلیه کارگرام و کارمندان تحت شرایطی که در ادامه توضیح داده خواهد شد، می‌توانند از مزایای حق ماموریت در قانون استفاده نمایند.
به بیانی ساده و بر طبق قوانین مربوط به کارگران و کارفرمایان در قانون کار، یکی از مواردی که به عنوان حقوق و مزایا به فیش حقوقی کارگران و کارمندان اضافه می‌شود حق ماموریت است.
زمانی که کارمندان یا کارگران برای انجام وظایف محوله به فاصله معینی خارج از محدوده محل خدمت فرستاده می‌شوند یا مجبور به اقامت در محلی خارج از محدوده محل خدمت خود هستند و یا چنانچه یک کارگر در محلی به غیر از محل کار خود به کارفرمای خود خدمت نموده و برای او کار کند، مشمول دریافت حق ماموریت خواهد شد.
در صورتی که این حق به صورت کامل توسط کارگر وصول نگردند و یا کارفرما از پرداخت کامل آن خودداری کند، کارگر می‌تواند به سادگی از کارفرما در مراجع صالح شکایت نماید و حقوق قانونی خود را در این رابطه دریافت کند.
این حق قانونی شرایط و نرخ متفاوتی دارند و بر طبق موارد متعددی تعیین می‌گردد. محاسبه میزان حق ماموریت کارگران نیازمند بررسی و تحقیق است و به همین علت معمولا همه کارگران توان تشخیص میزان حق ماموریت و حق سفرهای خود را ندارند.
در ادامه برای جلوگیری از پایمال شدن حقوق کارگران و کارمندان مشاغل مختلف قانونی، در این قسمت راهکارهایی را برای محاسبه این حق خدمت مخاطبین محترم ارائه خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا اطلاعات کاملی در خصوص این موضوع قانونی به دست آورید.
در قانون کار حق ماموریت چگونه تعریف شده است؟
همانگونه که ذکر شده در بیانی ساده، حق ماموریت به هزینه پرداختی به کارگران یا کارمندان جهت انجام همان فعالیت شغلی در خارج از محل خدمت اطلاق می‌گردد.
ماده 46 قانون کار به محاسبه حق ماموریت و تعاریف مرتبط با حق ماموریت در قانون کار می‌پردازد. بر اساس این ماده قانونی:
به کارگرانی که بر طبق قرارداد یا موافقت بعدی (همان توافقات بین کارفرما و کارگر) به ماموریت‌های کاری و شغلی خارج از محل خدمت خود اعزام می‌گردند، فوق العاده حق ماموریت تعلق می‌گیرد و این حق ماموریت نیز در فیش حقوقی آنها ثبت می‌شود.
در ادامه به نحوه محاسبه و فرمول تعیین این حق اشاره خواهد شد ولی با این حال شما قادر خواهید بود با استفاده از نرم افزار حقوق و دستمزد به آسانی مبلغ مربوط به محاسبه حق ماموریت، مسافرت‌های کاری یا ماموریت‌های کاری را محاسبه نمایید.
فرمول محاسبه حق ماموریت و محاسبه حداقل آن در بخش دولتی و خصوصی
به موجب تبصره 1 ماده 46 قانون کار، حق ماموریت در قوانین اداره کار صرفا به سفرهای کاری که کارگران یا کارمندان برای انجام کار، حداقل 50 کیلومتر از محل اصلی کارخانه، کارگاه یا شرکت دور شوند یا حداقل یک شب در محل ماموریت مذکور اقامت داشته باشند، حق ماموریت تعلق خواهد گرفت.
وجود هر یک از این دو شرط یعنی یا فاصله 50 کیلومتری یا اقامت شبانه، برای تعلق حق ماموریت کفایت خواهد کرد.
لذا به کارگر یا کارمندی که به فاصله 40 کیلومتری محل خدمت خود اعزام گردد اما به هر دلیلی مجبور شود شب را در آن محل اقامت گزیند نیز حق ماموریت تعلق خواهد گرفت.
به این ترتیب در مقام کارفرما هنگامی که مشغول محاسبه حق ماموریت با استفاده از نرم افزارهای خاصی هستید، حتما باید به این موارد توجه داشته باشید و آنها را لحاظ نمایید تا قانون ماموریت اداره کار بدرستی اجرایی گردد و در آینده از سوی کارگر با اعتراض مواجه نگردید.
بر طبق ماده 46 قانون کار، فوق‌العاده حق ماموریت در قانون کار نباید کمتر از مزد ثابت یا مزد مبنای روزانه کارگران یا کارمندان باشد. به جز این مورد باید مبلغ پرداختی هزینه ایاب و ذهاب کارگر به محل ماموریتش را نیز پوشش دهد.
به این جهت، فوق العاده حق ماموریت باید حداقل به اندازه یک روز حقوق ثابت یا مزد مبنای کارگر در نظر گرفته شود. البته مبلغ حق ماموریت ممکن است به موجب توافقات صورت گرفته بین کارگر و کارفرما به مراتب بیشتر هم در نظر گرفته شود.
لذا برخلاف محاسبه اضافه کاری کارگران که دارای فرمول ثابتی است، محاسبه فوق العاده ماموریت فرمول ثابت و هزینه ثابتی نخواهد داشت.
در دستگاه‌های اجرایی و دولتی کشور، حداقل حقوق و مزایا تا یک بیستم و نسبت به مازاد به یک پنجاهم در سقف اعتبار مصوب دستگاه قابل پرداخت است. این در حالی است که در صورت عدم توقف شبانه تنها ۵۰ درصد از این میزان قابل پرداخت به کامند می‌باشد.
محاسبه هزینه های فوق العاده ماموریت به تراضی کارگر و کارفرما در بخش خصوصی و آیین‌نامه‌های دستگاه های اجرایی و دولتی ئابسته است، همچنین در خصوص محاسبه آنلاین حق ماموریت، نرم افزارهای خاصی نیز وجود دارد وجود کارما یا کارگر به راحتی قادر است از این فرمول استفاده کند.
با این حال حداقل مبلغ پرداختی فوق‌العده ماموریت در بخش خصوصی را می توان از طریق فرمول زیر محاسبه نمود:
تعداد روزهای ماموریت × حقوق ثابت یا مبنای مزد ماهانه / 30 = فوق العاده حق ماموریت
حق ماموریت کارگران در سال 1400 چقدر تعیین شده است؟
برای محاسبه دقیق ماموریت در هر سال، باید حقوق ثابت ماهانه فرد در همان سال محاسبه و ملاک تعیین حق ماموریت قرار گیرد.
به این جهت برای تعیین نمودن حق مأموریت شخص در سال ۱۴۰۰ می‌بایست بر طبق حقوق ۱۴۰۰ حداقل فوق العاده ماموریت او نیز محاسبه گردد و اطمینان کامل حاصل شود که با حداقل حقوق ثابت او در یک روز کاری عادی مطابقت داشته باشد.
به این ترتیب، مبلغ حق ماموریت یک روز معادل یک سی‌ام حقوق ثابت ماهانه فرد است. همانگونه که ذکر شد در بخش‌های خصوصی، فوق العاده حق مأموریت به طور کاملا مستقیم به تراضی و توافق طرفین مربوط است.
با این حال شرکت‌های خصوصی بزرگ، در این موضوعات آیین‌نامه‌های خاصی داشته که مطابق با آن نسبت به پرداخت حق ماموریت کارگر اقدام می‌نمایند که البته نباید از حداقل مقرر قانون کمتر باشد.
همانگونه که اشاره شد، قانون کار حداقل حق ماموریت را مشخص کرده که معمولا به این شکل محاسبه می‌گردد که تعداد روزهای ماموریت کارگر را در حقوق ثابت یک روز او ضرب می‌کنند و مبلغ فوق العاده حق ماموریت مشخص خواهد شد.
برای محاسبه حق ماموریت در قانون کار برای هر سال، باید حقوق ثابت ماهانه آن سال ماک تعیین و محاسبه قرار گیرد. البته در دستگاه‌های دولتی آیین‌نامه‌های مخصوصی توسط بالاترین رکن آن سازمان برای هر سال تعیین و به معاونت‌های نیروی انسانی و کارگزینی جهت محاسبه حق ماموریت ابلاغ می‌شود.
برای محاسبه حق ماموریت سال 1400 کافی است تا در فرمول محاسبه حداقل فوق العاده ماموریت، حقوق ثابت ماهانه سال 1400 را در نظر بگیرید.
مثلا برای افرادی که حداقل حقوق سال 1400 را دریافت می‌نمایند، فوق العاده ماموریت 1400 به روش زیر محاسبه خواهد شد:
(۳۰ / حداقل حقوق ثابت ماهانه ) * ۱ روز ماموریت = فوق العاده حق ماموریت 1400
ضمنا هزینه‌های رفت و آمد که بر عهده کارفرماست، در صورت پرداخته شدن آن از سوی کارگر به مبلغ فوق اضافه خواهد شد
آیا به مبلغ حق ماموریت مالیات نیز تعلق خواهد گرفت؟
فوق‌العاده ماموریت اگر مرتبط با موضوع فعالیت شرکت یا فعالیت شغلی کارگر یا کارمند باشد و محل ماموریت حداقل ۵۰ کیلومتر از محل اصلی شرکت دور بوده و یا کارگر ناچار به توقف شبانه در آن محل جهت انجام کار موقت باشد، مشمول کسر مالیات و حق بیمه نخواهد شد.
با این حال حتما باید مدارک مرتبط با فوق العاده ماموریت در کارگاه ثبت و نگهداری گردد تا در هنگام بازرسی سازمان مالیاتی، نحوه ماموریت انجام شده به کارشناسان اداره مالیات اعلام و مورد تایید آنها نیز قرار گیرد.
شما می‌توانید با مطالعه مقالات مرتبط در خصوص موارد معاف از مالیات حقوق، اطلاعات کامل‌تری در زمینه تمامی موارد معاف از مالیات و کسر حق بیمه به دست آورید.
تاثیر هزینه اسکان و سایر هزینه‌ها همچون خوراک در محل ماموریت بر نحوه محاسبه حق ماموریت
سوال اینجاست، از آن جایی که کارفرما حق ماموریت به کارگر پرداخت می‌کند در صورت ماندگاری شبانه، آیا ملزم است که هزینه غذا و اقامت کارگری که به ماموریت می‌رود را نیز پرداخت نماید؟
لازم به توضیح است که در ماده 46 قانون کار، پرداخت هزینه غذا و اقامت یا همان حق بیتوته به کارگرانی که به ماموریت می‌روند، پیش بینی نگردیده است.
به این ترتیب، پرداخت هزینه اقامت و غذا در میزان حق ماموریت در قانون کار به روال معمول کارگاه و عرف کارگاه وابسته است که البته کارفرما و کارگر می‌توانند برای پرداخت این هزینه‌ها با هم توافق نمایند.
اگر در این خصوص توافقی بین طرفین قرارداد کار صورت نگرفته باشد و پرداخت هزینه اقامت و غذا در ماموریت‌های قبلی سایر کارگران عرف نباشد، کارفرما نیز هیچ الزامی به پرداخت آنها نخواهد داشت. این موضوعات جز حقوق و دستمزد توافقی بین کارگر و کارفرما خواهد بود.
آیا امکان تعیین مبلغ ثابت به عنوان حق ماموریت، مطابق قانون کار ممکن است؟
آنگونه که ذکر شد قانونگذار حداقل حق ماموریت کارگر را بر مبنای یک روز از حقوق ثابت ماهیانه یا مزد مبنا در نظر گرفته است.
بنابراین مبلغ ثابت تعیین شده به عنوان حق ماموریت، نباید کمتر از مزد ثابت کارگر یا مزد مبنای او باشد. همچنین هزینه‌های ایاب و ذهاب کارگر نیز باید تامین گردد.
اگر مبلغ حق ماموریت تعیین شده از مقداری که قانون مطالبق فرمول‌های فوق تعیین کرده است کمتر نباشد، در نظر گرفتن آن به عنوان حق ماموریت ثابت مشکلی ایجاد نخواهد کرد. با این حال محاسبه حق ماموریت می‌تواند به توافق کارگر و کارفرما نیز وابسته باشد.
آیا قانونگذار برای ماموریت کارگر، مدت زمان تعیین نموده است؟
سوال اینجاست که آیا حداقل یا حداکثری در قانون برای اعزام فرد به ماموریت تعیین گردیده است؟
به موجب ماده 46 قانون کار (قوانین ماموریت اداره کار)، محدودیتی به لحاظ طول مدت ماموریت کارگران در قانون پیش بینی نشده است.
طول مدت زمان ماموریت به توافق کارفرما و کارگر وابسته است و کارگران در صورتی که وارد شرکتی می‌شوند که احساس می‌کنند مدت ماموریت یا دفعات آن در این شرکت‌ها زیاد است، باید در همان ابتدا موارد مرتبط با مدت زمان و دفعات آن در طول قرارداد را در قرارداد کار ذکر کرده و با کارفرما به توافق برسند. البته به شرطی که مفاد ماده 46 قانون کار به طور کامل رعایت شده باشد.
ساعات اشتغال به کار در حین ماموریت چگونه است؟
سوال دیگر اینکه در صورتی که کارگر در محل ماموریت بیشتر از ساعات کار روزانه، به اشتغال مشغول بوده و کارهای محول شده را انجام دهد، آیا می‌توان برای مازاد آن از کارفرما مطالبه اضافه کاری در محل ماموریت نمود؟
بازهم باید گفت قانونگذار پیش‌بینی خاصی در خصوص مدت زمان فعالیت کاری در ماموریت یا پرداخت فوق العاده اضافه کاری (اضافه کاری در ماموریت) در هنگام انجام کار در محل ماموریت ننموده است.
پرداخت هزینه کار در روز تعطیل (جمعه و تعطیلات رسمی) یا پرداخت اضافه کاری در سایر روزهای هفته، منوط به توافق بین کارفرما و کارگر خواهد بود. حق ماموریت در قانون کار طبق این تعاریف کاملا واضح و مشخص است و کلیه نکات مرتبط با آن ارائه شده است.
تعلق ماموریت در روزهای جمعه یا تعطیلات رسمی
سوال دیگر اینکه آیا در ماموریت‌ها، کارگران نیز مشمول استفاده از تعطیل هفتگی جمعه و تعطیلات رسمی قرار می‌گیرند؟
در پاسخ باید گفت مقررات مربوط به ساعات کار و استفاده کارگران مشمول قانون کار از تعطیل هفتگی روز جمعه و تعطیلات رسمی، به علت عمومیت آن، باید شامل حال کارگرانی که در ماموریت خارج از محل کارگاه به سر می‌برند نیز بشود به این لحاظ کارگران و کارمندانی که در ایام تعطیلات رسمی و روزهای جمعه در ماموریت کاری باشند ضمن اینکه از فوق العاده ماموریت موضوع ماده 46 قانون کار برخوردار خواهند شد، در صورت اشتغال به کار در این ایام محق به دریافت فوق العاده کار در روز جمعه و اضافه کاری منطبق با ماده 59 قانون کار خواهند بود.
امکان طرح شکایت از کارفرما در صورت پرداخت نشدن حق ماموریت
حق ماموریت جزیی از حداقل حق و حقوق قانونی یک کارگر است و چنانچه کارفرما این موارد را پرداخت ننماید، همانند این است که در حداقل حق قانونی کارگر اجحاف کرده است، پس کارگران به راحتی قادرند تا از کارفرما در مراجع قانونی شکایت کرده و حقوق و مزایای توضیح داده شده را دریافت کنند.
در آغاز این تشریفات، کارگران باید به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کرده و جهت شکایت از کارفرما کد احراز هویت دریافت نمایند و بعد از آن به سامانه جامع اداره کار وارد شوند و دادخواست خود را با عنوان مطالبه حق ماموریت کارگر توسط کارفرما و غیره به ثبت برساند و در ادامه این پروسه منتظر تعیین وقت رسیدگی بمانند.
پس از آغاز رسیدگی و مشخص شدن وقت، لازم است که کارگر در موعد مقرر شده در اداره کار حاضر شود و مطالبات و دلایل خود را در خصوص پرداخت نشدن سنوات بیان نماید.
در صورت اثبات رابطه کاری در ادارات کار، رسیدگی لازم درهیات تشخیص نسبت به عدم پرداخت حق ماموریت کارگر توسط کارفرما به عمل آمده و رای قابل تجدید نظری صادر خواهد شد. البته این رای، قابل تجدید نظر در هیات حل اختلاف خواهد بود.
آیا برای عدم پرداخت حق ماموریت راهی وجود دارد؟
در پاسخ به این سوال معمولا مشاوره‌های نادرستی به کارفرمایان داده می‌شود. مثلا اینکه اگر بیمه کارگر را به حساب تامین اجتماعی واریز نکنید، رابطه کاری شکل نخواهد گرفت پس در نتیجه لازم نیست کارفرما برخی مزایا همچون حق ماموریت کارگر را پرداخت نماید!
کارفرمایان باید بدانند که این مشاوره‌ها اصلا محمل قانونی نداشته و راه‌های متنوع دیگری برای احراز رابطه کاری وجود دارد و با اثبات این امر نه تنها کارفرما مجبور خواهد بود که نسبت به پرداخت حق ماموریت اقدام نماید، بلکه بابت عدم پرداخت بیمه توسط کارفرما که جز تکالیف اوست، توسط خود سازمان تامین اجتماعی نیز مبلغی معادل دو تا ده برابر مبلغ حق بیمه به عنوان جریمه محکوم خواهد شد.
در صورت شکایت کارگر به مراجع مربوطه بابت پرداخت نشدن حق ماموریت و البته در صورت اثبات این امر، کارفرما به پرداخت تمام موارد ذکر شده و سایر حقوق کارگر محکوم خواهد شد و باید طبق آخرین مصوبه سالانه وزارت کار، حق ماموریت را پرداخت کند، در غیر این صورت به جریمه عدم پرداخت نیز محکوم خواهد شد.
مدارک مورد نیاز جهت طرح شکایت از کارفرما بابت حق ماموریت
جهت طرح دعوا در مراجع اداره کار باید کلیه مدارک و اسنادی که دلالت بر وجود رابطه کارگری دارد، از جمله سند قرارداد، گزارش اداره بیمه تامین اجتماعی و یا هر دلیل و مدرکی که اثبات کننده این رابطه باشد را باید به همراه داشته باشید و به پیوست، ضمیمه شکایت یا پرونده نمایید.
همانگونه که در اغلب مقالات ما در حوزه روابط کارگری و سایر حوزه‌ها ذکر گردیده، در طرح دعوا یا دفاع از هر ادعایی، شما باید تمامی مدارک و مستنداتی را که دلالت برحقانیتتان دارد، در صورت نیاز به دادگاه ارائه نمایید و آنها را به همراه لایحه دفاعیه حتما ضمیمه پرونده کنید.
همچنین به این موضوع توجه داشته باشید که بر اساس قانون، برای اثبات هر ادعایی از سند، اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می‌توان استفاده کرد که به این موارد ادله اثبات دعوا گفته می‌شود هر چند علم و آگاهی قضات یا کارشناسان رسیدگی کننده در مراجع کار نیز در بسیاری از پرونده‌ها بی‌تاثیر نخواهد بود.
زمان‌بر بودن طرح دعوا در دعاوی کارگری
در صورت اثبات ادعاهای انتصابی در جریان پرونده های اداره کار، می‌توان گفت که طرح دعوا در مسایل مربوط به روابط کارگر و کارفرما نیز کمی زمان بر است و با عنایت به مراحل مختلف رسیدگی به این دعاوی از جمله مرحله هیات تشخیص، هیات حل‌اختلاف و احیانا مرحله تجدیدنظر در دیوان عدالت اداری، می‌توان گفت که تخمین زمان شروع و خاتمه طرح شکایت به هیچ عنوان قابل پیش‌بینی دقیق نیست و رسیدگی به دلایل کارگران و کارفرمایان، احتمال زمان بر شدن آن را افزایش می‌دهد. بنابراین نمی‌توان زمان مشخصی را بیان کرد.
مزایای استفاده از خدمات وکلای و مشاوران دادگستری در تنظیم شکایت از کارفرما
مشاوران و وکلای دادگستری افراد با تجربه‌ای هستند که در زمینه مسائل حقوقی، دارای بینش، تخصص و آگاهی کاملی بوده و می توانند در رسیدگی به تمامی پرونده‌های حقوقی و کیفری، خصوصا موضوعات اشاره شده در تنظیم شکایت از کارفرما، گره گشای موکل خود باشند.
دیدگاه و نگاه یک وکیل با تجربه به یک قرارداد کار با نگاه یک کارگر یا کارفرما بسیار متفاوت است. قرارداد یا حتی شکواییه‌ای که شاید از نظر شما تمام جوانب احتیاطی در آن لحاظ شده باشد، بعد از مطالعه آن توسط یک وکیل یا مشاور حاذق در امور استخدامی و روابط کارگری، بعضا ممکن است دستخوش تغییرات بنیادین گردد. بنابراین کسب مشاوره و یا تنظیم شکایت خود را حتما به یک وکیل متخصص واگذار نمایید.
از مهم‌ترین مزایای استفاده از وکلا و مشاوران سامانه حقوقی شکایت 24: صرفه جویی در وقت و هزینه، رسیدن به نتیجه دلخواه و مطلوب در کمترین زمان ممکن، رهایی از رفت و آمدهای متوالی، وقت گیر، چالش برانگیز و استرس زا به دادگاه، تامین و حفظ حق و حقوق موکل در پروسه رسیدگی به دعاوی مربوط به قانون کار خواهد بود.
ارائه خدمات تخصصی حقوقی و پشتیبانی از آن توسط سامانه حقوقی شکایت 24
موارد اشاره شده جز بسیار کوچکی از حقوق و روابط کارگران در قانون کار است که بیانگر روابط حساس بین کارگر و کارفرما در حوزه حقوق کار بوده و از اهمیت بسیار بالایی نیز برخوردار است که در صورت عدم رعایت آن همواره شاهد بروز اختلاف و مسائل گوناگون در این زمینه خواهیم بود.
عمده مشکلات پیش آمده در مراجع کار برای کارگران و عدم موفقیت آنها در طرح شکایت علیه کارفرما، کم‌توجهی به مقررات و اصول درست تنظیم شکایت است که در این زمینه یا هر مورد مشابه باید از تخصص افراد متخصص بهره گرفت.
اگر در خصوص تنظیم شکایت تخصصی کار نیاز به مشاوره حقوقی دارید یا قصد دارید تهیه و تنظیم دادخواست را برعهده کارشناسان و وکلای متخصص قرار دهید، بهترین امکان برای شما استفاده از خدمات بسیار متنوع سامانه حقوقی شکایت24 خواهدبود.
متاسفانه بیشتر افراد جامعه ما که با مشکل حقوقی مواجه می‌شوند، در ابتدا برای رفع معضل خود به وکیل دادگستری مراجعه نمی‌کنند و همین موضوع تبعات جبران‌ناپذیری را برایشان ایجاد خواهد کرد.
اخذ وکیل در مسایل مربوط به روابط کاری می‌تواند کمک شایان توجهی به طرفین دعوی نماید اما به علل مختلفی شاید امکان دسترسی شما به وکیل دادگستری وجود نداشته باشد که در این شرایط استفاده از خدمات مشاوره حقوقی می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
مشاوره حقوقی از جهات مختلفی می‌تواند مزیت‌های بسیار زیادی برایتان داشته باشد که در کمترین حالت، اطلاعات حقوقی شما را در خصوص مورد مربوطه افزایش خواهد داد.
سامانه حقوقی شکایت 24 با بهره‌مندی از کارشناسان و مشاوران حقوقی و وکلای مجرب و متخصص آماده خدمات رسانی در کلیه امور حقوقی، کیفری، خانواده، اختلافات حوزه کار و روابط کارگر و کارفرما و سایر مسائل حقوقی است.
لازم به ذکر است که این سایت حقوقی علاوه بر ارائه مشاوره‌های حقوقی تخصصی، در زمینه تهیه و تنظیم انواع اوراق قضایی مثل شکوائیه، دادخواست، لوایح دفاعیه، اظهارنامه و همانند آن نیز خدمات رسانی می‌نماید.
در هر صورت اگر به مشاوره حقوقی نیاز پیدا کردید و یا قصد تنظیم قراردادهای کاری، شکوائیه، دادخواست، و سایر اوراق قضایی را داشتید، قبل از هر اقدام حقوقی به سامانه شکایت 24 مراجعه کنید و از خدمات متنوع این سامانه بهره‌مند شوید.
