پیش از آغاز بحث چک برگشتی قدیمی خوب است که بدانیم چک یکی از شناخته شدهترین اسناد تجاری است که برای صدور و نقد کردن چک در قانون مقررات خاصی وضع شده است.
از آن جهت که در طی چند سال اخیر، سوء استفاده بسیاری از دسته چکها شده است و سودجویان در این زمینه برای رسیدن به اهداف خود از ترفندهای مختلفی استفاده میکردند، قانون چک، تغییرات زیادی داشته است.
چک جزو آن دسته از اسناد عادی تجاری محسوب میشود که میتواند برای صادرکننده چک علاوه بر ضمانت اجرای حقوقی، ضمانت اجرای کیفری نیز داشته باشد. البته ناگفته نماند که دارنده چک صرفا میتواند از صادرکننده چک شکایت کیفری کند و از ضامن یا ظهر نویس حق اقامه دعوا کیفری را ندارد.
در ارتباط با چکهای برگشتی ممکن است که اطلاعاتی کم و بیش داشته باشید اما موردی که در این زمینه بسیار مهم است، بحث تعیین تکلیف چکهای قدیمی با توجه به تغییرات اعمال شده در قوانین چک است.
طبق قانون جدید صدور چک، چکهای صیادی که به چکهای بنفش رنگ معروف هستند، کارایی خواهد داشت و دسته چکهای قدیمی از درجه اعتبار ساقط شدهاند.
در واقع اگر قصد تهیه دسته چک جدید را دارید، بانک به شما چک صیادی میدهد و دیگر خبری از چکهای قدیمی نیست.
با توجه به این که در چند سال گذشته شاهد صدور چکهای برگشتی به تعداد بالا بودهایم و مشکلاتی را برای دارندگان چک به وجود میآورد، قانونگذار تصمیم به تغییرات اساسی در قانون صدور چک گرفت.
در حال حاضر، متقاضیان دریافت دسته چک، لازم است تا در سامانه صیاد عضو شوند. از این طریق این سامانه، امکان دریافت سوابق صادرکننده و دریافتکننده چک وجود دارد.
در واقع زمانی که صدور چک منوط به انجام مراحلی در سامانه صیاد است و اگر این فرآیند انجام نشود، چک صادر شده از لحاظ قانونی اعتبار نخواهد داشت.
سامانه صیاد شرایطی را فراهم کرده است تا دارندگان چک بتوانند در زمان صدور چک، از وضعیت صادرکننده استعلام بگیرند. در این صورت اگر صادرکننده سابقه چک برگشتی داشته باشد، برای دارنده چک محرز میشود و این موضوع میتواند به اعتبار طرفین در زمان صدور چک کمک کند.
حال که در حال حاضر بحث چکهای صیادی مطرح است، یکی از سوالاتی که در این زمینه مطرح میشود، این است که تکلیف چکهای برگشتی قدیمی چگونه است؟ در واقع با توجه به روی کار آمدن چک صیادی، دارنده چک اگر از صادرکننده چک برگشتی قدیمی داشته باشد، چگونه میتواند اقدام به شکایت کند؟ امکان شکایت از چک برگشتی قدیمی برای دارنده وجود دارد یا خیر؟
برای پاسخ به این سوالات و کسب اطلاعات بیشتر در مورد شکایت از چک برگشتی قدیمی، در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
منظور از چک برگشتی چیست؟
به احتمال فراوان با اصطلاح چک بیمحل یا بلامحل حداقل برای یک مرتبه مواجه شده باشید.
چک بلامحل همان چک برگشتی است که اگر در زمان سر رسید چک، پول در حساب صادرکننده نباشد، چک برگشت میخورد و دارنده میتواند از صاحب چک شکایت کند.
نبود پول یا عدم موجودی در حساب صاحب چک به این معناست که میزان مبلغ مندرج در چک در حساب صادرکننده وجود ندارد.
در واقع اگر مبلغ چک به دلیل آن که با موجودی حساب صاحب چک مطابقت نداشته باشد، به اصطلاح چک برگشت خورده و به آن چک برگشتی گفته میشود.
دارنده چک در تاریخ سر رسید میتواند برای دریافت وجه به بانک مراجعه کند و اگر میزان موجودی در حساب صادرکننده از مبلغ مندرج در چک کمتر باشد، با توجه به این که دارنده نتوانسته است وجه چک را وصول کند، میتواند اقدام به برگشت زدن چک نماید.
در صورتی که مبلغ چک با موجودی حساب صاحب چک تطابق داشته باشد، امکان برگشت زدن چک وجود ندارد. در صورتی که چک صادر شده بلامحل باشد، دارنده میتواند اقدام به طرح شکایت کیفری نماید.
صادرکننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذکور در بانک محال علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده، به صورتی از بانک خارج نماید یا دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد و نیز نباید چک را به صورتی تنظیم نماید که بانک به دلایلی از قبیل عدم مطابقت امضا یا قلم خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت وجه چک خودداری نماید.
به موجب ماده 5 قانون صدور چک، در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک، کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجود در حساب را به دارنده چک بپردازد و دارنده چک با قید مبلغ دریافت شده در پشت چک و تسلیم آن به بانک، گواهینامه مشتمل بر مشخصات چک و مبلغی که پرداخت شده از بانک دریافت مینماید.
چک مذکور نسبت به مبلغی که پرداخت نگردیده بیمحل محسوب و گواهینامه بانک در این مورد برای دارنده چک جانشین اصل چک خواهد بود.
به لحاظ قانونی، این امکان برای دارنده چک وجود دارد که تا هر میزان از مبلغ چک وصول نشود، آن را برگشت زده و با دریافت گواهی از بانک بتواند از صاحل چک شکایت کند.
به طور مثال، اگر چکی به مبلغ ده میلیون تومان صادر شود و در زمان سر رسید چک، دارنده به بانک مراجعه کند و موجودی حساب پنج میلیون تومان باشد، مبلغ چک به اندازه موجودی حساب صادرکننده یعنی پنج میلیون تومان نقد میشود و دارنده میتواند برای مابقی مبلغ چک از صادرکننده شکایت کند.
آیا با وجود چک صیادی همچنان چکهای قدیمی اعتبار دارند؟
با اصلاح قانون صدور چک، برای به اعتبار بخشیدن به چک و حداقل رساندن سوء استفاده از چک، چک صیادی در نظر گرفته شد. با این وجود برای عموم مردم این موضوع دارای ابهاماتی است که چک قدیمی تا چه زمانی اعتبار دارند؟ چکهای قدیمی که از سالهای گذشته در اختیار افراد است، تا چه میزان معتبر هستند؟ در واقع با وجود چک صیادی، همچنان چکهای قدیمی اعتبار دارند؟
اجرایی شدن چک صیادی و نقل و انتقال آن از سال 1400 انجام شد و از این تاریخ، صدور دسته چک جدید در قالب چک صیادی صورت گرفت. در واقع چک صیادی جایگزین چکهای قدیمی شدند.
صادرکنندگان و دارنده چک موظف هستند که در سامانه عضویت داشته باشند و عملیات مربوط به صدور چک را از طریق این سامانه انجام دهند.
نقل و انتقال چک باید در سامانه صیاد ثبت شود و دارنده و صادرکننده باید تایید عملیات چک را در سامانه انجام دهند. عدم ثبت چک در سامانه توسط بانک مورد قبول نیست. بنابراین اگر چکی صادر شود که در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، امکان نقد کردن آن برای دارنده وجود ندارد.
در چکهای جدید، شناسه صیاد با کد اختصاصی 16 رقمی درج میشود که حاوی اطلاعات اعتبار صاحب حساب است. شعب بانکی دیگر در صدور دسته چکهای صیادی نقشی ندارند و عملیان قانونی چک در سامانه انجام میشود.
طبیعتا چک صیادی در مقایسه با چک قدیمی از اعتبار بالایی برخوردار هستند این موضوع می تواند به اعتبار طرفین کمک زیادی کند.
دارنده می تواند از اعتبار حساب صادرکننده چک از طریق سامانه صیاد استعلام بگیرد و این موضوع منجر به کاهش صدور چک برگشتی می شود. دارندگان چک می توانند چک را در تمامی بانک های کشور بدون توجه به بانک صادرکننده، نقد کنند.
صدور چک در وجه حامل از چک صیادی حذف شده است و باعث می شود تا از بحث سرقت چک جلوگیری شود.
در ارتباط با موضوع اعتبار چکهای قدیمی، زمان و تاریخ دقیقی اعلام نشده است و در حال حاضر تا اطلاع ثانوی اعتبار دارند. اعتبار چک قدیمی با مدت زمان اعتبار چک برگشتی قدیمی تفاوت دارد.
در واقع در قانون برای آن که دارنده بتواند از چک برگشتی قدیمی شکایت کند، شرایطی ذکر شده است. چنانچه دارنده مهلت قانونی ذکر شده برای چک را رعایت نکند، امکان شکایت کیفری از صاحب چک وجود ندارد.
شکایت کیفری از چک برگشتی قدیمی
در مورد بحث چک، دارنده میتواند علاوه بر شکایت حقوقی، شکایت کیفری نیز کند. در واقع این موضوع بسته به اختیار دارنده دارد که قصد دارند از صاحب چک شکایت کیفری نماید یا شکایت حقوقی.
با مطرح شدن موضوع شکایت کیفری از چک برگشتی قدیمی، باید ذکر کرد که تنها امکان طرح دعوا کیفری از صادرکننده وجود دارد.
شکایت کیفری از چک برگشتی قدیمی به شکایت از صاحب چک ارتباط دارد و افرادی نظیر ضامن چک و یا ظهر نویس در این زمینه نقشی ندارند.
در هر صورت، اگر دارنده قصد شکایت کیفری از چک برگشتی را دارد، باید مهلتهای قانونی را رعایت نماید. قانونگذار برای شکایت کیفری از چک برگشتی، مهلت شش ماهه را در تعیین کرده است.
دارنده از تاریخ صدور گواهی برگشت چک از طرف بانک به مدت شش ماه فرصت دارد که اقدامات لازم جهت اقامه دعوا کیفری را انجام دهد.
در مورد چک برگشتی تاریخ قدیمی نیز باید گفت که اگر مهلت قانونی مزبور رعایت نشود، دارنده نمیتوان از صاحب چک، شکایت کیفری کند.
در این شرایط باید به تاریخ برگشت خوردن چک حتما توجه شود که در صورت انقضاء مهلت شش ماه، شاکی تنها میتواند اقدام به طرح شکایت حقوقی کند.
بنابراین اگر چکی که در اختیار شما است، قدیمی بوده و تاریخ آن به چندین سال قبل بر میگردد، باید برای شکایت کیفری از دارنده صرف نظر کنید؛ زیرا مرجع قضایی به درخواست شما رسیدگی نمیکند.
برخی افراد از اشخاصی یک سری چکهای برگشتی تاریخ گذشته دارند و با تصور آن که میتوانند علیه صادرکننده طرح دعوا کیفری نموده، شکواییه خود را تقدیم دادسرا میکنند. اما غافل از آن که در قانون برای شکایت چک کیفری، مهلت تعیین شده است و بعد از گذشت آن، شکایت از چک برگشتی دیگر از طریق مراجع قضایی قابل رسیدگی نخواهد بود.
مهلت شکایت کیفری از چگ برگشتی قدیمی
همانطور که گفته شد، در صورت عدم رعایت مهلت قانونی از طرف دارنده چک، امکان شکایت کیفری از صادرکننده چک وجود ندارد.
در این شرایط، شاکی صرفا میتواند با استفاده از روشهای حقوقی و یا ثبتی، برای طرح دعوا علیه صادرکننده به دلیل صدور چک برگشتی اقدام نماید.
موضوع مهمی که در مورد نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی قدیمی مطرح میشود، مهلت قانونی است که برای دارندگان چک تعیین شده است.
برای شکایت کیفری از چک برگشتی، قانونگذار دو مهلت 6 ماهه را تعیین نموده است که دارنده باید از این مواعد اطلاع کافی داشته باشد. مهلتهایی که برای اقامه دعوا کیفری از چک برگشتی عبارتند از :
مهلت شش ماه برای دریافت گواهی برگشت چک
یکی از مهلتهای قانونی برای شکایت کیفری از چک بلامحل قدیمی، شش ماه از تاریخ سر رسید چک است. در واقع دارنده از تاریخ سر رسید چک به مدت 6 ماه فرصت دارد تا چک صادره را برگشت بزند و از بانک گواهی مربوطه را دریافت کند.
زمانی که دارنده برای نقد کردن چک به بانک مراجعه میکند، اگر به هر دلیلی چک وصول نشود، به لحاظ قانونی چک برگشت خورده و به او گواهی داده میشود. شاکی از طریق این گواهی میتواند از صاحب چک شکایت کیفری کند.
اگر مهلت شش ماهه از تاریخ سر رسید چک گذشته باشد ولی دارنده هنوز به بانک مراجعه نکرده و گواهی را دریافت ننموده باشد، امکان شکایت کیفری از صاحب چک وجود دارد.
مهلت شش ماه برای ثبت شکایت از چک برگشتی در دادسرا
در صورتی که دارنده گواهی مزبور را دریافت کرد، به مدت 6 ماه دیگر فرصت دارد تا برای اقامه دعوا کیفری اقدام کند. در این مهلت مورد نظر، شاکی این امکان را دارد تا با در اخیار داشتن گواهی برگشت چک و سایر مدارک لازم، شکایت خود را در دادسرا ثبت کند.
میتوان اینگونه بیان کرد که ثبت شکایت از چک برگشتی قدیمی در دادسرا منوط به دریافت گواهی برگشت چک به مدت شش ماه از تاریخ سر رسید چک است.
برای فهم بهتر این موضوع به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید که تاریخ سر رسید چک 20/4/1399 است و دارنده تنها شش ماه از این تاریخ یعنی تا 20/10/1399 فرصت برگشت زدن چک و دریافت گواهی عدم پرداخت را دارد.
حال دارنده چک در تاریخ 15/9/1399 گواهی عدم پرداخت را دریافت کرده و تا شش ماه دیگر فرصت اقامه دعوی کیفری را خواهد داشت.( یعنی تا تاریخ 15/3/1400 برای طرح شکایت کیفری علیه صادرکننده زمان دارد).
اگر دارنده چک بنا به دلایل مختلفی در مهلت قانونی تعیین شده، گواهی عدم پرداخت را دریافت نکند و شکایت کیفری را نیز آغاز ننموده باشد، دیگر امکان اقامه دعوی کیفری از چک برگشتی قدیمی را نخواهد داشت.
طرح شکایت کیفری برای چکهای برگشتی قدیمی نیز طبق مهلتهای ذکر شده انجام میشود. بنابراین اگر چکی قدیمی در اختیار دارید که برای سالیان گذشته باشد و الان قصد طرح دعوا از صادرکننده چک را داشته باشید، طبیعتا نمیتوان به دلیل جرم صدور چک بلامحل از او شکایت کنید.
بنابراین اگر مهلت قانونی شش ماه برای دریافت گواهی برگشت چک و اقدام به شکایت کیفری رعایت نشود، شاکی میتواند از راههای حقوقی و ثبتی برای طرح دعوا اقدام کند.
نحوه شکایت کیفری از چک برگشتی قدیمی
به لحاظ قانونی، صدور چک برگشتی جرم محسوب میشود و دارنده میتواند علیه صادرکننده اقامه دعوی کند. طرح کلیه شکایات کیفری از جمله شکایت از چک برگشتی قدیمی از طریق شکوائیه صورت میگیرد. شکوائیه ابتدا باید در دفاتر الکترونیک قضایی ثبت شود و سپس به دادسرا صالح ارجاع داده میشود.
شاکی میتواند با رعایت مهلت قانونی از تاریخ دریافت گواهی، به دادسرا مراجعه کرده و شکایت خود را به ثبت برساند. بنابراین شاکی، باید مدارک و مستندات لازم مانند گواهی صادره از بانک را ضمیمه شکوائیه کرده و تقدیم دادسرا صالح نماید.
لازم به ذکر است که دادسرا تنها به شکایت کیفری چک برگشتی رسیدگی میکند و رسیدگی جنبه حقوقی چک برگشتی در صلاحیت دادسرا نمیباشد.
به عبارت دیگر دادسرا فقط جنبه کیفری صدور چک بلامحل را مورد بررسی قرار میدهد و به مطالبه حقوقی دارنده چک ترتیب اثر نخواهد داد.
مطالبه حقوقی چک برگشتی از طریق دادخواست صورت میگیرد که در مهلت زمان مشخص باید به دادگاه حقوقی فرستاده شود تا رسیدگیهای لازم انجام شود.
مرجع صالح به رسیدگی شکایت کیفری از چک برگشتی قدیمی
زمانی که بحت جرم و مجازات مطرح میشود، مراجع قضایی کیفری صلاحیت رسیدگی به این گونه پروندهها را دارند. مطابق ماده 16 قانون صدور چک، رسیدگی به کلیه شکایات و دعاوی جزایی و حقوقی مربوط به چک در دادسرا و دادگاه تا خاتمه دادرسی، فوری و خارج از نوبت به عمل خواهد آمد.
همچنین دارنده چک میتواند وجه چک و ضرر و زیان خود را در دادگاه کیفری مرجع رسیدگی مطالبه نماید. وجود چک در دست صادرکننده دلیل پرداخت وجه آن و انصراف شاکی از شکایت است مگر خلاف این امر ثابت گردد.
مراجع قضایی که محل وقوع جرم در معیت آن ها رخ داده است، تحقیقات و رسیدگیهای لازم را به عمل میآورد. در خصوص شکایت چک برگشتی، دادسرای محل صدور گواهی عدم پرداخت صالح به رسیدگی میباشد.
دادسرا صالح، از کلیه اشخاص مرتبط با صدور چک برگشتی تحقیقات مقدماتی را به عمل میآورد و بعد از تکمیل شدن این تحقیقات، پرونده را برای صدور رای به دادگاه صالح ارجاع میدهد.
دادگاه صالح همان دادگاه محل صدور گواهی عدم پرداخت است که با توجه به تحقیقات دادسرا، رای مقتضی را صادر مینماید.
چگونه شکواییه مرتبط با چک برگشتی قدیمی تنظیم کنیم؟
همانطور که گفته شد، طرح شکایت کیفری از چک برگشتی، مستلزم ارائه شکوائیه به مراجع صالح است و از این طریق رسیدگی به وقوع جرم آغاز میشود.
تهیه و تنظیم شکواییه نیازمند رعایت قواعد و مقررات دادرسی است که اگر به درستی تنظیم نشود، توسط مرجع صالح رد و هیچگونه ترتیب اثری نسبت به آن نمیشود. به عبارت دیگر هر کسی از عهده تنظیم شکایتنامه یا شکوائیه بر نمیآید و تهیه آن باید توسط افراد متخصص انجام شود.
درواقع رعایت نکات مهم و قواعد خاص تنظیم شکوائیه باعث میشود که مرجع قضایی سریعتر به پرونده رسیدگی کند و شکایت مربوطه زودتر به نتیجه برسد. برای تنظیم شکوائیه مرتبط با چک برگشتی قدیمی، باید از افراد متخصص استفاده نمایید که تهیه و تنظیم آن را میتوانید به سامانه شکایت 24 واگذار کنید.
شکایت 24 با تجربه چندین ساله در زمینه تنظیم انواع اوراق قضایی نظیر شکوائیه، دادخواست، لوایح دفاعیه و غیره میتواند شما را در ارائه انواع شکایت نامه نظیر شکایت از چک برگشتی یاری نماید.
با توجه به این که تنظیم شکوائیه مستلزم رعایت اصول و تشریفات قانونی خاصی است، به شما توصیه میکنیم تهیه این گونه اوراق قضایی را به سامانه ما بسپارید.
زمان و هزینه لازم برای طرح شکایت از چک برگشتی
اصولا طرح شکایات مرتبط با چک برای شاکی هزینههایی را در پی خواهد داشت که هزینه و زمان لازم به نوع شکایت مطرح شده بستگی دارد.
طرح شکایت کیفری از چک برگشتی قدیمی در وهله اول مستلزم ارائه شکواییه است که یقینا تهیه و تنظیم آن را باید به وکیل یا متخصص حقوقی واگذار کنید.
درواقع هزینههای طرح شکایت از چک، متغییر است و نمیتوان معیار ثابت و مشخصی را در این زمینه در نظر گرفت. رسیدگی به شکایت شما در دادسرا نیز ممکن است مدتها طول بکشد و تا زمان تعیین تکلیف پرونده و ارجاع آن به دادگاه باید چند ماه در انتظار باشید.
ما در سایت شکایت 24 این امکان را برای شما فراهم کردیم تا با بهترین شرایط ممکن بتوانید شکایات خود را در ارتباط با چک برگشتی مطرح کنید.
ارائه مشاور حقوقی برای شکایت از چک برگشتی توسط وکلای متخصص
با توجه به تخلفات گسترده در حوزه صدور چک، دارندگان این سند میتوانند در صورت داستن مدرک کافی از صاحب چک اقدام به شکایت کیفری کنند.
به همین جهت اگر قصد شکایت از صادرکننده چک به دلیل صدور چک برگشتی را دارید، راه حل مناسب برای شما استفاده از خدمات و سرویسهای متنوع سامانه شکایت 24 است.
در این صورت میتوانیم شما را در تمام مراحل شکایت راهنمایی کنیم و اطلاعات حقوقی لازم را در اختیار شما قرار دهیم.
طرح شکایت از چک برگشتی قدیمی، نیازمند رعایت یک سری شرایط قانونی است که بدون بهره گیری از کارشناسان و مشاوران حقوقی مجرب عملا روند رسیدگی را دشوار میکند.
ما در این سامانه با داشتن تیمی از وکلای دادگستری مجرب و مطلع و کارشناسان حقوقی آگاه، قادر هستیم تا خدمات مشاورهای در حوزه شکایت از چک را در اختیار شما بگذاریم و شما را در تمامی مراحل ثبت شکایت یاری نماییم.
استفاده از خدمات این سامانه، میتواند راهکاری مناسب برای طرح شکایت علیه متعهدین چک در این حوزه به شمار رود.
قبل از هر اقدام حقوقی بهتر است از مشاورههای تخصصی این سایت که توسط وکلا و کارشناسان مجرب و متخصص انجام میشود، استفاده کنید و از راهنماییهای مشاوران متخصص در این زمینه بهره مند شوید تا بهترین نتیجه را در کمترین زمان ممکن دریافت کنید.
چرا باید شکایت 24 را انتخاب کنیم؟
سامانه شکایت 24 با بهرهمندی از وکلا، کارشناسان و مشاوران حقوقی مجرب و متخصص آماده خدمات رسانی در کلیه امور حقوقی، کیفری، خانواده، دعاوی چک و سایر مسائل حقوقی است.
همچنین این سامانه علاوه بر ارائه مشاورههای حقوقی، در زمینه تهیه و تنظیم انواع اوراق قضایی و نحوه قرارداد نویسی نیز خدمات رسانی نیز میکند.
در هر صورت چنانچه به مشاوره حقوقی نیاز پیدا کردید و قصد تنظیم شکایت حقوقی در مراجع قضایی و به تبع آن تنظیم دادخواست، شکوائیه و سایر اوراق قضایی را دارید، قبل از هر اقدام حقوقی به سایت شکایت 24 مراجعه کنید و خدمات و امکانات آن بهره مند شوید.
باتوجه به این که شکایت 24 سابقه چندین ساله در زمینه ارائه خدمات حقوقی دارد و بهترین و مجربترین حقوقدانان کشور در این مجموعه فعالیت میکنند، میتواند مناسبترین گزینه برای انتخاب افراد مختلف برای بهره مندی از امکانات و خدمات حقوقی باشد.
در ارتباط با نحوه شکایت از چک برگشتی قدیمی و مراحل آن، توضیحاتی ارائه شد اما برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.