شکایت از پلاک موتور و یا خودروی مخدوش شده چگونه است؟

برخی از اموال نیز همانند انسان که شماره ملی جهت شناسایی دارند، دارای کدهایی می باشند تا احراز هویت و شناسایی و پیگرد قرار گیرند.

خودرو و موتور هم از این دسته هستند و برای احقاق حقوق یا ایجاد تکلیف دارای پلاک می‌باشند زیرا استفاده گسترده آن در جامعه اهمیت شناسایی آن را ایجاب می‌کند.

در تمامی اسناد سجلی‌، اگر شخص اقدام به تغییر و یا تحریف آن‌ها بنماید، این عمل بر طبق قانون مجازات اسلامی جرم می‌باشد و مشمول مجازات‌های مقرر در قانون مجازات اسلامی می باشد و دقیقا همین مسئله در مورد اسناد مربوط به اموال نظیر خودرو و موتور سیکلت نیز وجود دارد.

یعنی هرگونه تغییر و تحریف در اسناد و مدارک اموال از جمله خودرو و موتور سیکلت جرم بوده و مشمول مجازات‌های قانون مجازات اسلامی خواهد بود.

اساسا مخدوش کردن پلاک وسیله نقلیه به طور ضمنی نشان می‌دهد که راننده آن خودرو قصد انجام تخلفی خاص را دارد چه این تخلف در حوزه رانندگی باشد چه خارج از این حوزه باشد.

با توجه به گفته‌های سردار کمال هادیان‌فر، رئیس پلیس راهور ناجا در ستاد پلیس راهور؛ مجازات مخدوش کردن پلاک خودروها ۶ ماه تا ۱ سال زندان است و پلیس به شدت نیز در این خصوص قاطع عمل خواهد کردد و دیگر خبری از جریمه‌های ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومانی نیست.

منظور از مخدوش کردن پلاک خودرو چیست؟

مخدوش کردن پلاک خودرو یعنی ایجاد هرگونه تغییر و کم و زیاد کردن اعداد و شماره و حروف و علائم مندرج بر روی پلاک خودرو که باعث می‌شود خودرو دیگر با همان پلاک و مشخصات اصیل و اولیه خود قابل شناسایی نباشد.

عموما افرادی دست به چنین اقدامی می‌زنند که قصد انجام تخلف‌های راهنمایی و رانندگی و زیر پا گذاشتن محدودیت‌ها نظیر ورود به طرح ترافیک یا ورود در محدودیت‌های کرونایی دارند.

همچنین در مواردی قصد ارتکاب جرایمی را داند و نمی‌خواهند که توسط دوربین ها یا افراد شناسایی و مورد پیگرد و شکایت و ردیابی قرار بگیرند . لذا قانونگذار و همچنین پلیس راهنمایی و رانندگی با احراز این مسائل با خاطیان برخورد جدی را در نظر گرفته است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

مجازات مخدوش کردن پلاک خودرو چیست؟

شخصی که اقدام به دستکاری پلاک خودرو یا وسیله نقلیه کرده است، توسط پلیس راهنمایی و رانندگی توقیف شود، مشمول جریمه نقدی بابت تخلف رخ داده خواهد شد.

ولی با توجه به اینکه دستکاری پلاک خودرو ممکن است دارای جنبه عمومی نیز باشد پس بدین ترتیب لذا نه تنها این عمل نوعی تخلف هست بلکه نوعی جرم نیز می باشد و در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است و لازم است ضمن توقیف خودرو، شخص مجرم نیز جهت مجازات به مراجع قضایی مربوطه جهات بررسی امر و حسب مورد تصمیم قضایی مقتضی معرفی شود.

از منظر جنبه عمومی به طور مثال ممکن است با دستکاری پلاک شماره پلاک جدید، متعلق به شخص دیگری باشد که اصلا از ماجرا خبر نداشته و در نتیجه یک شخص بی‌گناه به مجازات جرمی محکوم شود که اصلا در آن جرم یا تخلف راهنمایی رانندگی دخیل نبوده است و بی‌گناهی مجازات گردد.

پس بنابراین شایسته است در مورد افرادی که اقدام به مخدوش کردن پلاک خودرو یا وسیله نقلیه می نمایند علاوه بر تخلف محسوب شدن آن و پرداخت جریمه نقدی مشمول مجازات نیز بشوند زیرا صرف اخذ جریمه نقدی برای افرادی که تمکن مالی خوبی دارند راهگشا برای جلوگیری از تکرار مجدد چنین فعل ناپسندی نمی باشد و نظم عمومی و حق عمومی افراد جامعه با اخذ جریمه نقدی ترمیم نمی گردد.

لذا باید توسط دادستان و مدعی العموم این فعل ناپسند پیگیری گردد تا حق جامعه نیز تا حدودی ترمیم گردد.

مجازات مخدوش کردن پلاک موتور یا خودرو بر طبق قانون مجازات اسلامی چیست؟

ماده ۷۲۰ قانون مجازات اسلامی در  بخش تعزیرات در مورد این جرم بیان می‌دارد:

هر کس در ارقام و مشخصات پلاک وسایل نقلیه موتوری زمینی، آبی یا کشاورزی تغییر دهد و یا پلاک وسیله نقلیه موتوری دیگری را به آن الصاق نماید یا برای آن پلاک تقلبی به کاربرد یا چنین وسایلی را با علم به تغییر و یا تعویض پلاک تقلبی مورد استفاده قرار دهد و همچنین هر کس به ‌نحوی از انحاء در شماره شاسی، موتور یا پلاک وسیله نقلیه موتوری و یا پلاک‌های موتور و شاسی که از طرف کارخانه سازنده حک یا نصب شده بدون ‌تحصیل مجوز از راهنمایی و رانندگی تغییر دهد و آن را از صورت اصلی کارخانه خارج کند به حبس از شش ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

در این ماده قانونگذار علاوه بر جرم‌انگاری عمل دستکاری در پلاک خودرو، به جرم‌انگاری اعمال دیگری مانند دستکاری شماره شاسی یا شماره موتور و غیره نیز پرداخته است.

باید توجه کنید که هر کدام از این اعمال مانند دستکاری شاسی یا شماره موتور هم می تواند موجب تضییع حقوق دیگران گردد؛ ولی توجه به دستکاری پلاک از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد که قانونگذار به طور دقیق‌تر و مدون‌تر در ابتدای این ماده به آن توجه کرده است.

آیا امکان تخفیف یا تبدیل مجازات مخدوش کردن پلاک خودرو بر طبق قانون مجازات اسلامی وجود دارد؟

بله، امکان تخفیف یا تبدیل مجازات مخدوش کردن پلاک خودرو یا موتور سیکلت بر اساس قانون مجازات اسلامی وجود دارد.

با توجه به ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی که به بیان جرائم تعزیری می‌پردازد مجازات مقرر در ماده ۷۲۰  که همان جرم مخدوش کردن پلاک خودرو  حبس تعزیری درجه ۶ می‌باشد که (حبس بیش از ۶ ماه تا ۱ سال) با توجه به ماده ۳۷ همین قانون یعنی قانون مجازات اسلامی (اصلاحی مطابق ماده ۶ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری):

در صورت وجود يك يا چند جهت از جهاتِ تخفيف، دادگاه می‌تواند مجازات تعزيري را به‌ نحوي كه به حال متهم مناسب‌‌تر باشد به‌ شرح زیر تقليل دهد يا تبديل كند:

• الف‌- تقليل مجازات حبس به ميزان يك تا سه درجه در مجازات‌های درجه چهار و بالاتر.
• ب- تقلیل مجازات حبس درجه پنج و درجه شش به میزان یک تا دو درجه یا تبدیل این مجازات و مجازات حبس درجه هفت حسب مورد به جزای نقدی متناسب با همان درجه.
• پ‌- تبديل مصادره کل اموال به جزاي نقدي درجه يك تا چهار.
• ت- تقلیل انفصال دائم به انفصال موقت به ميزان پنج تا پانزده سال.
• ث- تقليل ساير مجازات‌های تعزیری به ميزان يك يا دو درجه یا تبدیل آن به مجازات دیگر از همان درجه یا یک درجه پایین‌‌‌تر.

و بر طبق ماده 38 قانون مجازات اسلامی جهات تخفیف عبارتند از:

• الف- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی
• ب- همکاری موثر متهم در شناسایی شرکا یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به کار رفته برای ارتکاب آن
• پ- اوضاع و احوال خاص موثر در ارتکاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریک‌آمیز بزه دیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم
• ت- اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرار موثر وی درحین تحقیق و رسیدگی
• ث- ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل کهولت یا بیماری
• ج- کوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن
• چ- خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده یا نتایج زیانبار جرم
• ح- مداخله ضعیف شریک یا معاون در وقوع جرم

تبصره ۱- دادگاه مکلف است جهات تخفیف مجازات را در حکم خود قید کند.

تبصره ۲- هرگاه نظیر جهات مندرج در این ماده در مواد خاصی پیش‌بینی شده باشد، دادگاه نمی‌تواند به موجب همان جهات، مجازات را دوباره تخفیف دهد.

چنانچه در اجرای مقررات این ماده یا سایر مقرراتی که به‌ موجب آن مجازات تخفیف می یابد، حکم به حبس کمتر از نود و يك روز صادر شود، به مجازات جایگزین مربوط تبدیل می‌شود.

آیا امکان تعویق صدور حکم در مورد مخدوش کردن پلاک خودرو یا موتور سیکلت وجود دارد؟

بله با توجه به ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی، قاضی پرونده می‌تواند پرونده این شخص را مشمول قانون تعویق صدور حکم نیز قرار دهد.

بر طبق ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌گردد در جرائم موجب تعزیر درجه شش تا هشت دادگاه می تواند پس از احراز مجرمیت متهم با ملاحظه وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی و سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم گردیده است، در صورت وجود شرایط زیر صدور حکم را به مدت شش ماه تا دو سال به تعویق اندازد.

• الف- وجود جهات تخفیف
• ب- پیش‌بینی اصلاح مرتکب
• پ- جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران
• ت- فقدان سابقه کیفری مؤثر.

آیا امکان تعلیق اجرای مجازات خودرو پلاک مخدوش یا موتور سیکلت پلاک مخدوش وجود دارد؟

بله بر طبق ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی در صورتی که قاضی اقدام به صدور حکم کرده باشد، می‌تواند اجرای آن را معلق کند. در جرائم تعزیری درجه سه تا هشت دادگاه می‌تواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید.

دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس از اجرای یک سوم مجازات می­‌تواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، تقاضای تعلیق نماید. همچنین محکوم می‌تواند پس از تحمل یک سوم مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی، از طریق دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری تقاضای تعلیق نماید.

ولی با همه این تفاسیر باید گفت که قاضی اجبارا باید مطابق بند ۱ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، برای مجازات تعزیری موضوع تخلفات رانندگی، به ‌جای حبس یا مجازات تعزیری، حکم به جزای نقدی صادر کند.

بنابراین مجازات حبس ناشی از جرم تغییر پلاک خودرو حتما باید به جزای نقدی تبدیل شود.

اگر آن زمان که جریمه‌ برای فردی ثبت شده است خودرویشان در آن مکان نبوده و پیامکی به ایشان جهت اطلاع از جریمه رفته است، آیا باید اقدام خاصی انجام دهند؟

خیر نیاز به جمع‌آوری مستند توسط این دسته از افراد نمی‌باشد.

مهم‌ترین مستندی که باید مورد بررسی قرار گیرد همان تصویر دوربین‌های راهنمایی و رانندگی در سطح معابر و جاده‌ها است چرا که پلیس باید دقیقا بررسی کند و به این نتیجه برسد که اظهارات فردی که پیامک برایش ارسال شده درست است یا خیر.

زیرا در بحث مخدوش شدن پلاک‌ها، بخشی از این تخلف با قابلیتی که سامانه‌‌های راهنمایی و رانندگی دارند قابل رفع است اما بخش دیگری از آن باعث همین اتفاق و اشتباه و خطا در ثبت و ارسال پیامک‌‌های اشتباهی به سایر مردم می‌شود.

آیا برای رسیدگی قضایی در محاکم در مورد پلاک مخدوش نیاز به وکیل دادگستری است؟

بله چرا که قطعا می‌دانید با توجه به محدودیت‌های ترافیکی و همچنین محدودیت‌های کرونایی که در این چند سال اخیر مقرر گردید، مخدوش کردن پلاک خودرد و یا وسیله نقلیه متاسفانه رونق گرفته است و علاوه بر پلیس راهور ناجا محاکم قضایی و دادگستری نیز به آن توجه ویژه‌ای مبذول داشته اند.

لذا برای برخورداری از ظرفیت‌های قانونی که برای جرایم و مجازات ها در نظر گرفته شده است، همراهی و همکاری یک وکیل با تجربه و همراه با دانش حقوقی به روز می تواند تا حد زیادی به کمک بیاید.