شکایت از پزشک چگونه است؟

ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که پس از مراجعه به یک پزشک از نتیجه به دست آمده ناراضی بوده و یا به خاطر قصور پزشکی با مشکلات جدی مواجه شده باشید.

همان‌طور که می دانید پزشکان نیز همانند همه ما انسان هستند و در حین فرایند کاری خود ممکن است دچار سهو و اشتباه شوند. البته این سهو و خطای پزشکان می تواند به صورت عمد یا غیر عمد روی دهد که در این شرایط نیاز به بررسی بیشتر است.

این خطا و کوتاهی ممکن است دلایل مختلفی چون بی احتیاطی، عدم رعایت قوانین و مقررات دولتی و یا نبود مهارت کافی در زمینه کاری آن ها باشد. البته برای هر کدام از این قصورات مجازات هایی درنظرگرفته شده است که طبق قانون و بنا بر درخواست شاکی باید مورد پیگیری قرار گیرند.

بر همین اساس ما در این مقاله قصد داریم ضمن بررسی این موضوع، به موضوعات دیگری در قالب سؤالاتی که ممکن است در ذهن شما و در رابطه با این مسئله شکل گرفته باشند بپردازیم و به آن ها پاسخ درستی بدهیم.

تعریف قصور پزشکی

طبق قانون اگر اعمال طبی مانند عمل جراحی و غیره به صورت مشروع و با رضایت فرد، خانواده یا نماینده او صورت گیرد و مطابق با موازین علمی و نظام دولتی باشد، قانونی شمرده شده و مجازاتی برای آن تعیین نمی شود.

این حکم را می توان با استناد به قانون مجازات اسلامی ماده 158 بند ج که در سال 92 هجری شمسی به تصویب رسیده است اجرایی کرد.

هر چند که در موارد اورژانسی گرفتن رضایت نامه از بیمار ضروری نیست ولی در کل این عمل باید با رضایت بیمار یا اطرافیان او و به صورت آگاهانه صورت گیرد؛ بدین صورت که تمام نتایج و احتمالات ناشی از عمل طبی مورد نظر، باید به طور کامل و بدون هیچ چشم پوشی به بیمار گوشزد شود و بعد از اخذ رضایت نامه از وی عمل طبی مورد نظر اجرا شود.

در صورتی که رضایت نامه از بیمار به صورت ناآگاهانه و با چشم پوشی از نتایج احتمالی تهیه شود، مشروعیتی در بر نخواهد داشت.

اگر چه این رضایت نامه از نظر قانونی به اعمال طبی پزشک مشروعیت می دهد ولی به معنای رفع مسئولیت کامل از پزشک نبوده و در صورتی که وی در فرایند درمان خود به صورت عمد یا غیر عمد دچار اشتباهی شود باید پاسخگوی اشتباه خود و ارائه توضیحات به بیمار یا نماینده او باشد.

تخلفات پزشکی شامل چه مواردی است؟

تخلفات پزشکی موارد مختلفی را شامل می شود که در آیین نامه انتظامی که در رابطه با تخلفات شغلی در حرفه پزشکی است، به صورت صریح به آن ها اشاره شده است. پزشکان نیز در صورت سهل انگاری در زمینه فعالیتی خود و مرتکب شدن به این تخلفات، تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد.

البته براساس همین ضوابط نیاز است که تخلف آن ها ثابت شود که در صورت اثبات آن طبق قانون با پزشکان متخلف برخورد خواهد شد. در این بخش قصد داریم به یک سری از مهمترین تخلفات پزشکی که در آیین نامه مشاغل در حوزه انتظامی بدان اشاره شده است بپردازیم.

اولین تخلف در این زمینه عدم رازداری پزشک و افشا کردن اسرار بیمار در رابطه با نوع بیماری و مشکلات پیرامون آن است که سبب می شود بیمار دچار لطمات احساسی و اجتماعی شود.

بر همین اساس هر گاه یک پزشک در هر زمینه و تخصصی که فعالیت داشته باشد، اسرار بیمار خود را به جز موارد خاصی که توسط قانون اجازه داده شده است برملا سازد، به 3 الی 12 ماه حبس و پرداخت جریمه نقدی متناسب با شرایط روز محکوم می شود.

این حکم را می توان از قانون مجازات اسلامی ماده 648 استنباط کرد که یکی از احکام پرکاربرد جهت برخورد با پزشکان متخلف است.

تخلف دیگری که ممکن است از پزشکان و جراحان گزارش شود، انجام عمل جراحی یا درمانی است که از حیطه تخصص و فعالیت آن ها خارج بوده که در صورت اثبات آن، پزشک یا جراح مذکور در زمینه کاری خود به 6 الی 12 ماه محرومیت رو به رو خواهد شد.

به عنوان مثال پزشکی که تخصص گوش، حلق و بینی دارد، یک روش درمانی در رابطه با پوست را به بیمار خود تجویز کند و یا جراحی که در زمینه اعضای داخلی بدن تخصص دارد عمل زیبایی انجام دهد. حال اگر پزشک مذکور پس از گذراندن دوران محکومیت خود مجددا مرتکب این تخلف شود، پروانه پزشکی وی باطل می شود.

متاسفانه تحت این شرایط ممکن است بیمار فوت یا دچار نقص عضو شود و یا با مشکلات جدی جسمی یا روانی دست و پنجه نرم کند که در این شرایط علاوه بر اعمال محکومیت های ذکر شده، پزشک موظف است طبق قانون دیه بیمار را به وی یا خانواده ‌اش پرداخت نماید.

از دیگر تخلفات پزشکی می توان به صورت اختصار به موارد دیگری چون رعایت نکردن موازین شرعی و شئونات پزشکی در قبال بیمار، عدم برخورداری از مهارت کافی در حیطه تخصص خود، بی مبالاتی و بی احتیاطی در فرآیند درمان، استفاده از تبلیغات افراطی و بی پایه و اساس صرفا جهت گمراه کردن بیماران، رعایت نکردن نرخ درمان و دریافت هزینه های اضافی از بیماران، تجویز داروهای غیر اصل و جایگزین به جای داروهای اصل، برخورد نامناسب پزشک یا کادر درمان با بیماران، عدم برخورداری از امکانات ضروری پزشکی و درمانی در زمینه فعالیت خود، پذیرش نکردن بدون دلیل بیماران اورژانسی و غیره اشاره کرد.

مراجع رسیدگی به تخلفات پزشکی

شما جهت رسیدگی به تخلف پزشک مورد نظر خود می توانید به یکی از مراکز زیر مراجعه نمایید و با بررسی شرایط و ضوابط آن مرکز به حل مشکل حقوقی خود اقدام نمایید؛ هر چند که کمک گرفتن از یک وکیل باتجربه در این زمینه می تواند مسیر رسیدگی را برای شما هموارتر کند.

یکی از مراجع رسیدگی به درخواست شما در این زمینه دادگاه های عمومی هستند که شما می توانید در این مراکز از پزشک مورد نظر خود شکایت کرده و درخواست رسیدگی جزائی و حقوقی نمایید.

البته با توجه به نوع تخلف و شرایط حقوقی در نظر گرفته شده برای درخواست شکایت بیمار، کارشناسانی برای این کار در نظر گرفته شده اند که می توانند شما را در این امر راهنمایی کنند.

مورد دوم برای این کار مراجعه به شوراهای محلی با عنوان شورای حل اختلاف بوده که در اغلب استان ها و شهرها در دسترس هستند و قسمتی از فعالیت خود را به مسائل بهداشتی و درمانی مردم اختصاص داده اند. لازم به ذکر است که در صورت مراجعه به این شوراها لازم است با افراد متخصص این کار مشورت نمایید.

مورد بعدی برای این کار مراجعه به دادسراهای تخلفات پزشکی است که شما با مراجعه به این مراکز می توانید با اطمینان خاطر بیشتر به شکایت خود رسیدگی کنید. متاسفانه دسترسی به این دادسراها فقط در شهرهای بزرگی مانند تهران امکان پذیر بوده و بقیه جاها از این مراکز رسیدگی بی بهره هستند و همین امر نیز کار را برای بیماران مشکل می کند.

مورد دیگر برای رسیدگی به شکایات تخلفات پزشکی مراجعه به سازمان هایی با عنوان سازمان تعزیرات حکومتی است که بخشی از فعالیت خود را به حل مشکلات درمانی و تخلفات پزشکی متقاضیان اختصاص داده اند.

از جمله مواردی که در این سازمان ها مورد پیگیری قرار می گیرد می توان به شکایت هایی در رابطه با عدم پذیرش بیماران اورژانسی، مراکز پزشکی و درمانی بدون پروانه و نداشتن تخصص لازم اشاره کرد.

با این وجود شما می توانید با مراجعه به یک وکیل باتجربه و متخصص در این زمینه، به شکایت خود و فرایند پیگیری آن سرعت ببخشید و به نتیجه مطلوب تری دست یابید.

مراحل شکایت از تخلفات پزشکی

اگر می خواهید رسیدگی به شکایت شما طبق روال معمول آن انجام شود و به نتیجه مطلوب نیز ختم گردد، توصیه می کنیم که ابتدا به یک وکیل مجرب و باسابقه در این زمینه مراجعه نمایید و جهت نوشتن متن شکایت از وی کمک بگیرید. در حالت کلی شما به عنوان شاکی باید مراحلی را طی کنید که در این بخش به اختصار به توضیح آن ها خواهیم پرداخت.

در مرحله نخست جهت تهیه و تنظیم درخواست شکایت، اگر ساکن شهرهای بزرگ هستید شما می توانید به دادسرای تخلفات پزشکی واقع در آن ها مراجعه نمایید و یا در صورتی که در شهرهای کوچک سکونت دارید به دادگاه های عمومی مراجعه کرده و جهت تهیه درخواست اقدام نمایید. سپس در شعب بازرسی درخواست خود را ثبت نمایید.

بعد از آن جهت ارائه پاره ای از توضیحات لازم است پیش قاضی تحقیقات بروید که قاضی نیز پس از بررسی توضیحات، از شما درخواست می نماید که مدارک پزشکی مربوطه را به وی تحویل دهید.

نحوه دریافت مدارک از مرکز درمانی و ارائه به قاضی نیازمند اقدامات ویژه ای است که به منظور سهولت در کار می توانید از وکیل خود کمک بگیرید.

سپس پرونده ای برای شما تشکیل خواهد شد که می بایست به کلانتری ارجاع داده شود. در کلانتری نیز جهت بررسی پرونده شما اقداماتی انجام خواهد شد که از جمله این اقدامات می توان به مواردی چون تکمیل نقص های احتمالی پرونده با ارجاع به واحد درمانی، احضار شهود در صورت نیاز، ارجاع بیمار به پزشک قانونی جهت معاینات بیشتر، ارجاع پرونده به کمیسیون پزشکی و غیره اشاره کرد.

نحوه رسیدگی به تخلفات پزشک در دادگاه

درخواست شکایت، ثبت و رسیدگی به آن با مراحل مختلفی همراه بوده که شما از طریق وکیل خود می توانید این مراحل را به خوبی و در کمترین زمان ممکن طی کنید. به طور معمول درخواست شکایت تخلفات پزشکی می بایست از بخش های مختلفی عبور کند که در این بخش به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

مرحله حضور طرفین شکایت در دادگاه

پس از ثبت شکایت تخلفات پزشکی و رسیدگی اولیه به آن در دادسرا، لازم است مجموعه اقدامات اداری در این خصوص توسط دادگاه به عمل آید که یکی از آنها درخواست حضور بیمار به عنوان شاکی پرونده و پزشک به عنوان متخلف در روز و ساعت مشخصی است.

البته نسبت به حضور همزمان دو طرف در این جلسه الزامی وجود ندارد و جلسه می تواند با حضور یکی از آن ها نیز دنبال شود. البته در این شرایط دو طرف درگیر پرونده جرائم پزشکی می توانند از وکلای خود بهره ببرند و آنها را برای حضور در جلسه فرا بخوانند تا کوچک ترین حقی از آنها ضایع نشود.

مرحله بررسی کیفرخواست و رسیدگی به آن

پس از اینکه کیفرخواست توسط دادگاه تخلفات پزشکی صادر می شود، نوبت به بررسی آن می رسد. در این مرحله از شاکی پروند یا همان بیمار درخواست می شود که جزئیات شکایت خود را بیان کند و در طرف مقابل دادگاه پزشک مربوطه را متهم دانسته و از وی درخواست می کند تا دفاعیه خود را در این زمینه ارائه دهد.

در چنین شرایطی کمک گرفتن از وکیل و حضور وی در جلسه می تواند برای طرفین پرونده بسیار ضروری و ارزشمند باشد تا بر اساس موازین قانونی از حق و حقوق موکل خود دفاع کند. بعد از اینکه محکومیت پزشک اعلام شد از وی در مورد مقدار خسارت و موافقت با آن سؤال می شود.

حال اگر پزشک با حکم مصوب و میزان خسارت مخالف بود، پرونده مذکور به منظور بررسی های بیشتر به پزشک قانونی ارجاع می گردد.

مرحله بررسی آخرین دفاعیه پزشک متخلف

در صورت محکوم شدن پزشک به عنوان متهم پرونده بر اساس اسناد و شواهد ارائه شده در دادگاه، اگر وی دفاعیه ای در این زمینه داشته باشد می تواند در دادگاه ارائه دهد که بهتر است از طریق وکیل و با مشورت او انجام شود. البته برای ارائه این دفاعیه یک بازه زمانی مشخص در اختیار پزشک قرار می گیرد تا بتواند در دادگاه حضور یابد و شواهد و دلایل کافی برای تبرئه خود را فراهم کند.

علاوه بر بیمار به عنوان شاکی، پزشک نیز به عنوان متهم پرونده جرائم پزشکی می تواند از حضور وکیل خود در جلسات دادگاه و ارائه دفاعیه بهره ببرد و حتی وکیل می تواند به تنهایی به عنوان نماینده موکل خود در این جلسات حضور یابد.

مرحله تائید نهایی و صدور حکم

این مرحله پس از به اتمام رسیدن مرحله مربوط به ارائه دفاعیه توسط پزشک متخلف اجرا می شود و با توجه به شواهد و دلایل موجود، اسناد شاکی و دفاعیه متهم، حکم نهایی در رابطه با تخلف پزشکی صادر می گردد.

حال اگر شواهد ارائه شده توسط بیمار کافی نباشد و دفاعیه ارائه شده توسط پزشک به گونه ای باشد که عدم تخلف وی ثابت شود، حکم کیفری از دوش وی برداشته شده و پزشک مربوطه نیز تبرئه خواهد شد و ملزم به پرداخت هیچ خسارتی به بیمار نخواهد بود؛ اما در نقطه مقابل اگر بر اساس اسناد و شواهد، حکم متهم ثابت شود و وی نیز در مدت زمان تعیین شده توسط دادگاه نتواند دفاعیه لازم را ارائه دهد، پزشک مربوطه مجرم شناخته شده و ضمن اجرای حکم کیفری موظف به پرداخت دیه به بیمار خواهد بود.

مدارک مورد نیاز جهت شکایت از تخلفات پزشکی

از جمله مدارک مورد نیاز جت ثبت شکایت جرائم و تخلفات پزشکی می توان به مدارک ضروری چون کپی کارت ملی و شناسنامه، پرونده پزشکی کامل بیمار بدون هیچ شبهه و مخدوشی به همراه مدارک و اسنادی که بر تشخیص اشتباه و کوتاهی پزشک مربوطه دلالت می کند، اشاره کرد.

هزینه تمام شده تنظیم شکایت

برای اقدامات حقوقی و ثبت و پیگیری درخواست های جرائم پزشکی، یک سری هزینه های دادرسی پیش بینی شده است و مقدار آن مطابق با قانون برنامه و بودجه هر سال تعیین شده که هزینه خدمات الکترونیک دستگاه قضایی را نیز در بر می گیرد.

البته در برخی موارد ممکن است بیمار و پزشک متخلف بدون حضور به دادگاه و تنها از طریق وکلای خود جهت بررسی و حل و فصل شکایت اقدام کنند.

اگر چه در چنین شرایطی دو طرف درگیر با هزینه های بیشتری مواجه می شوند، اما طبق قانون در صورتی که رای نهایی به نفع شاکی صادر شود، وی می تواند مطالبات وکیل خود را از جریمه در نظر گرفته شده برای پرونده دریافت کند.

در کل هزینه شکایات کیفری در مقایسه با هزینه شکایات حقوقی کمتر بوده و از جمله هزینه هایی که در فرآیند رسیدگی به پرونده جرائم پزشکی افراد ملزم به پرداخت آن ها هستند می توان به هزینه دادرسی، هزینه دفاتر قضایی، هزینه کمیسیون پزشکی و غیره اشاره کرد.

لازم به ذکر است که هزینه تشکیل کمیسیون پزشکی جهت رسیدگی به پرونده بر عهده شاکی پرونده یا بیمار بوده و می بایست یک فیش واریزی در این رابطه توسط وی تهیه و به پرونده تشکیل کمیسیون الحاق گردد.

آیا برای این شکایت نیاز به وکیل است؟

پیگیری و ثبت درخواست های حقوقی و قضایی نیازمند پیمودن مراحل و ضوابطی است که فرد شاکی ممکن است نتواند به تنهایی از عهده آن ها برآید.

همچنین پیگیری این درخواست ها با روال قانونی مشخصی همراه بوده که هرگونه سهل انگاری و اشتباه در مسیر رسیدگی به آن ها می تواند سبب طولانی شدن فرایند درخواست و یا در مواردی دستیابی به نتایج خارج از انتظار گردد.

پیگیری درخواست جرائم و تخلفات پزشکی نیز به عنوان یک امر حقوقی و قضایی از این قاعده مستثنی نبوده و نیازمند اجرای مراحل قضایی آن بر اساس ضوابط و قوانین تعیین شده است.

همان‌طور که در بخش های مختلف این مقاله بدان اشاره کردیم، مراجع و مراحل قانونی مختلفی برای رسیدگی به این درخواست ها وجود دارد که به معرفی و بررسی آن ها پرداختیم.

با این وجود پیگیری و بررسی این درخواست ها زمانی به بهترین نتیجه ممکن ختم می شود که فرآیند رسیدگی به شکایت ها مطابق با روال معمول و قانونی آن ها باشد. پس شما برای این کار نیازمند مشورت با فردی هستید که با اصول لازم جهت رسیدگی به این درخواست ها آشنایی جامع و کامل داشته باشد و این فرد کسی جز وکیل شما نمی تواند باشد.

از این رو شما قبل از اقدام به ثبت شکایت می توانید با وکیل خود در ارتباط باشید و نحوه دسترسی به مراحل قانونی و قضایی این درخواست ها را از وی جویا شوید.

علاوه بر آن وکیل شما می تواند در طی فرآیند رسیدگی به شکایت به عنوان یک مشاور در کنار شما باشد و یا در صورت لزوم به عنوان نماینده شما در جلسات علنی دادگاه حضور فعال و موثری داشته باشد.

مجازات پزشکان متخلف

نظام پزشکی در رابطه با تخلفات احتمالی پزشکان و درخواست بیماران مبنی بر شکایت از پزشکان متخلف، یک کمیته بررسی در این زمینه تشکیل داده است که در صورت اثبات تخلف پزشکان وظیفه دارد احکام تعیین شده را برای آن ها صادر کند.

البته علاوه بر پزشکان، مؤسسات پزشکی نیز که از مجوزهای قانونی لازم برخوردار نیستند جهت پیگیری و برخورد با آن ها به دادسرای انتظامی فراخوانده می شوند.

از جمله احکام صادرشده در رابطه با جرائم پزشکی و پزشکان متخلف می توان به مواردی چون تذکر شفاهی به پزشک متخلف در حضور اعضای نظام پزشکی مربوطه، اخطار کتبی به پزشک خاطی و درج آن در پروانه پزشکی او، اعلام تخلف پزشک مربوطه در تابلو اعلانات نظام پزشکی که در محل مربوطه حضور دارند، محرومیت 3 الی 12 ماهه متهم از فعالیت های پزشکی و درمانی در محل مربوطه، محرومیت های 1 الی 5 ساله در زمینه فعالیت پزشکی در کشور، محرومیت دائم از فعالیت های پزشکی و درمانی در کل کشور و غیره اشاره کرد.

طرح شکایت از طریق مرکز شکایت 24

اگر شما به دنبال ثبت شکایت از یک پزشک متخلف هستید و می خواهید رسیدگی به شکایت شما طی یک فرآیند قانونی و کوتاه به نتیجه برسد، توصیه می کنیم از وکلای باسابقه و با تخصص بالا در این زمینه کمک بگیرید که هم می توانند به شما در رابطه با حل مشکلات حقوقی در این رابطه مشاوره بدهند و هم به عنوان نماینده شما جهت ارائه دفاعیه های لازم در جلسات دادگاه حضور یابند.

همچنین این وکلا در تمامی زمینه های قضایی و حقوقی علی الخصوص در زمینه تخلفات و جرائم پزشکی می توانند شما را در مراحل مختلف رسیدگی به شکایات مانند تهیه شکواییه، معرفی نهاد ها و مراجع ذی‌ربط (پزشک قانونی، کمیسیون پزشکی) طرح و تنظیم دفاعیه و غیره یاری دهند.

سایت «شکایت 24» در زمینه مشکلات حقوقی و جرائم پزشکی توانسته است به متقاضیان خود کمک شایانی بکند؛ از این رو توصیه ما به شما این است که در رابطه با موضوعات مربوطه به این سایت مراجعه نمایید و از مزایای آن بهره مند شوید.

همچنین این سایت از تجربیات کاربران از سراسر وب استفاده کرده و خود هیچ تائید و یا ردی نسبت به این ادعاها ندارد. از آن جایی که مراکز ارائه دهنده خدمات مانند مراکز پزشکی با مشکلاتی روبرو هستند که می تواند با احتمال ناراضی شدن متقاضیان و بیماران همراه باشند؛ با این حال سایت شکایت 24 پیشنهاد می کند که با صلح و سازش مشکلات خود را با این مراکز و اشخاص حل نمایید و اگر نتیجه مطلوبی حاصل نشد با استفاده از حق قانونی خود شکایت نمایید که در این مسیر سایت شکایت 24 می تواند به شما کمک زیادی کند.

قصور و اشتباهات شغلی چیزی نیست که بتوان به طور کامل و با احتمال صد در صدی از وقوع آن ها جلوگیری کرد و تخلفات پزشکی نیز یکی از این قصور اجتناب ناپذیر به شمار می رود.

در این شرایط قانون حق و حقوق مشخصی را برای افراد متضرر یا به عبارت دیگر بیماران در نظر گفته است تا به پشتوانه آن بتوانند به جبران مافات بپردازد. همچنین کیفر و مجازات قابل توجهی نیز برای پزشکان متخلف حوزه جرائم پزشکی در نظر گرفته شده است تا از وقوع حوادث دیگر در این زمینه جلوگیری به عمل آید.

قصورات حوزه پزشکی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که یکی از مهمترین آن ها عدم ارائه آگاهی های لازم به بیمار در زمینه مراحل درمان و نتایج احتمالی آن است؛ بدین ‌صورت که پزشک مربوطه که از قبل با روند درمان و نتایج و عوارض احتمالی آن آگاه است، به اندازه کافی برای بیمار وقت نمی گذارد تا بتواند تمام احتمالات موجود را به وی گوشزد کند.

همین امر نیز سبب می شود که بیمار از نتایج به دست آمده احساس نارضایتی کند و کار به طرح شکایت و بررسی تخلفات پزشکی در مراجع مربوطه شود.

از این رو توصیه ما به شما عزیزان این است که قبل از اقدامات درمانی به پزشکان معتبر و متخصص در زمینه مورد نظر مراجعه کرده و در مورد احتمالات موجود در پایان روند درمان، به بحث و گفت و گو بپردازید.

با این وجود در برخی موارد ممکن است مشکلات و قصوراتی نیز به وقوع بپیوندد و همان‌گونه که در این مقاله بدان اشاره شد جهت رسیدگی به آن می توانید از مراجع و مراحل مختلف ذکر شده در این مقاله استفاده نمایید؛ اما توصیه آخر ما به شما این است که یک وکیل مجرب و باتجربه در این زمینه می تواند کمک زیادی به شما بکند و بر همین اساس شما می توانید تمامی این مراحل را با خیالی آسوده و در کمترین زمان ممکن طی نمایید.

در آخر جهت حل مشکلات قضایی و حقوقی خود کافی است که به سایت شکایت 24 مراجعه نمایید، چرا که این مرکز می تواند کمک شایانی به شما بکند.