ارزش‌گذاری کالا در گمرک با هدف تعیین وضعیت تجاری یا غیر تجاری بودن کالا و همچنین تعیین نمودن میزان هزینه‌های مربوط به مالیات، باید به طور کاملا معین و ذکر گردد.
در این پروسه باید به این نکته نیز توجه داشت که ادارات گمرک مسئول ارزیابی و بررسی کالاهای صادراتی و وارداتی هستند و هنگامی مجوز خروج و یا ورود کالا از گمرک را صادر می‌کنند که کلیه مدارک مربوط و مورد نیاز به کالاهای گمرک تکمیل گردیده باشد و تمامی نواقص هم برطرف شده باشد.
معمولا حساسیت ادارات گمرک در بررسی قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی خیلی زیاد است، هر کالایی هنگامی که وارد ادارات گمرک می‌شود باید ارزش گذاری گردند.
ارزش‌گذاری کالا در گمرک از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به همین جهت کارشناسان خبره و ماهری مسئولیت ارزش‌گذاری کالا را در گمرکات کشور برعهده دارند.
کلیه کالاهای موجود در گمرکات کشور مسیر مشخصی را طی کرده‌اند و هزینه‌هایی را در خصوص حمل و نقل پرداخت نموده‌اند. کلیه هزینه‌های پرداخت شده بابت خرید و جابه جایی هر کالایی باید در فرمی به نام اظهارنامه ثبت گردد.
در صورتی که شما نیز از مخاطبین این سامانه حقوقی هستید و نیاز به کسب اطلاعات لازم در خصوص ارزش‌گذاری گمرکی کالاها و نهایتا اعتراض به نحوه ارزش‌گذاری و تعیین ماهیت کالای خود دارید، با ما همراه باشید تا ضمن بررسی برخی نکات حقوقی در خصوص ارزش‌گذاری کالا در گمرک، شما را با طرق طرح شکایت از گمرکات آشنا نماییم.
ارزش‌گذاری گمرکی به چه معنایی است؟
در یک جمله می‌توان ارزش گمرکی را اینگونه تعریف کرد: ارزش گمرکی عبارت است از حاصل جمع تمام هزینه‌هایی که برای هر کالایی پرداخت شده است تا آن کالا به گمرک برسد، این هزینه‌ها می‌تواند شامل کلیه هزینه‌های حمل و نقل و جابجایی ، هزینه بیمه مربوط به کالاهای داخل گمرک و غیره باشد.
ارزش گذاری کالا نیز از قوانین مختص به خود برخوردار است که خبرگان و کارشناسان این امر نسبت به این قوانین آگاهی کامل دارند.
همچنین صاحبان کالا و اجناس باید بدانند که تایید و ثبت مجوز مربوط به خروج کالا از گمرک نیز تا حد بسیار زیادی به این ارزش گذاری وابسته است.
مثلا باید دانست که در صورتی که ارزش کالای مربوطه به عنوان کالای غیر تجاری ثبت گردد، آن گاه خیلی راحت‌تر می توان جهت ترخیص اجناس و کالاها اقدام نمود.
چند نکته مهم در خصوص ارزش گذاری کالاها در گمرکات کشور
در خصوص ارزش گذاری کالا در گمرک، مسئله‌ای مطرح است و آن هم در مورد قیمت یا بهای سیف آن کالا است که البته مربوط به هزینه خرید آن کالا است.
بها و نرخ خریداری شده کالا از سوی تاجر در هنگام ورود به گمرک تحت تشریفاتی باید به کارشناسان گمرک اطلاع رسانی شود، هزینه‌های حمل و نقل بار و بیمه کالا نیز جز بهای سیف به شمار می‌آید.
برخی از هزینه‌های مربوط به واردات و صادرات اجناس و کالاها کاملا مشخص و واضح است ولی یک سری از هزینه‌ها که زیاد به آن‌ها توجه نمی‌شود هم وجود دارد.
در مجموع هر هزینه‌ای که برای جابه‌جایی کالا تا زمان ورود به گمرک از سوی بازرگان پرداخت شده است باید دقیقا ثبت گردد.
گاهی پیش می‌آید برخی تجار فاکتورهای غیر قانونی و جعلی را برخلاف توافقی که با فروشنده کالا داشته‌اند به اداره گمرک ارائه می دهد. ولی کارشناسان خبره گمرکات کشور آنقدر توانمندی دارند که بتوانند تفاوت بین فاکتور غیر قانونی و جعلی را با نمونه اصل آن به راحتی تشخیص دهند، در چنین مواردی است که پس از کشف موضوع، این ارزش‌گذاری توسط کارشناسان ومسئولین امر در اداره گمرک تعیین خواهد شد.
نحوه ارزش‌گذاری اجناس و کالاها مطابق با قوانین گمرک هر کشور اعمال می‌گردد، هر کشوری برای تجارت قوانین مشخص خاص خود دارد که البته با مد نظر قراردادن قوانین بین‌المللی، باید از این قوانین داخلی نیز به خوبی پیروی کرد، زیرا چنانچه بازرگانی بخواهد کالایی را بر خلاف قوانین کشور وارد کند، مجوز ترخیص این کالا از ناحیه اداره گمرک ثبت نمی‌گردد و به تبع آن ارزش‌گذاری کالا نیز به انجام نخواهد رسید.
البته پیشنهاد می گردد به دلیل جوانب متعدد و بعضا پیچیده اعتراض به نحوه ارزش‌گذاری در آزمایشات گمرک و طرح شکایت از گمرکات، قبل از هرگونه اقدام، اطلاعات کامل و مورد نیاز را در این خصوص کسب نمایید.
چگونه یک کالا در گمرکات کشور ارزش‌گذاری می‌گردند؟
ارزش‌گذاری کالا در گمرکات کشور با بررسی اسناد مهمی انجام صورت می‌پذیرد، برگه‌ای شامل فاکتور خرید و گواهی خرید از مبدا که مبلغ خرید کالا در آن ذکر شده است، جز اصلی‌ترین اسناد مربوط به ارزش‌گذاری کالا در گمرکات هستند.
در کنار این مدارک ضروری، باید به یک سری تعرفه های گمرکی نیز توجه لازم به عمل آید. از سوی کارشناسان گمرک در ایران تعرفه‌های گمرکی مورد نیاز هر کالایی به ادارات گمرک مربوطه تحویل شده‌اند، قیمت هر جنس و کالاها دارای یک معیار و ملاک مشخص شده است که طبق تعرفه باید مورد ارزیابی کامل قرار بگیرد.
یکی دیگر از موضوعات اساسی در خصوص ارزش‌گذاری کالاهای مختلف در اداره گمرک، مربوط به سود بازرگانی هر کالا است که این موضوع می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر ارزش گذاری کالای گمرکی داشته باشد.
خارج نمودن کالا از گمرکات برای تاجران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مراحل ترخیص و خروج کالا یک پروسه زمان‌بر است و معمولا تمامی تجار به دنبال این هستند که مدت زمان مربوط به صدور مجوز ترخیص کالا از گمرک را کاهش داده و کالای خود را زودتر به ثبت برسانند.
یکی از مهم‌ترین و به عبارتی اولین موضوعات برای گرفتن مجوز ترخیص هر کالایی، همین مراحل ارزش‌گذاری کالا است، زیرا باید در فرم مربوط به ترخیص کالا به شکل دقیق و کامل مبلغ تشخیص شده در خصوص ارزش‌گذاری کالا در گمرک، درج گردد و بعد از آن است که استعلام‌های مورد نیاز به صورت اینترنتی اخذ خواهد شد تا سرعت در انجام فرآیند کارها افزایش پیدا کند و در نهایت فقط باید منتظر تایید شدن مجوز ترخیص کالا باشیم.
سامانه ارزش‌گذاری گمرک چگونه سامانه‌ای است؟
به جهت بهبود و ارتقا روند ترخیص اجناس و کالاهای مختلف، سامانه‌ای با عنوان، سامانه ارزش گذاری گمرک راه‌اندازی گردیده است تا تاجران و بازرگانان قادر باشند به آسانی برای گرفتن استعلام مربوط به مدارک و اسناد جهت انجام ارزش‌گذاری کالا، اقدام نمایند.
با استفاده از سامانه ارزش‌گذاری کالا، بسیاری از اشخاص موقعیت و طلب سودجو دیگر قادر نخواهند بود که در نتیجه ارزش‌گذاری کالا تغییراتی به وجود آورند و این امر باعث شفافیت کامل این فرآیند خواهد شد.
در این سامانه مدارک ارائه شده کالاها بدون دخالت انسان بررسی شده و به همین جهت با اطمینان بالایی درستی و صحت آن تایید خواهد شد.
مبلغ توافقی در اظهارنامه و فاکتور خرید کالا در این سامانه ثبت می‌گردد. با وجود این سامانه پویا، باز هم هستند اشخاصی که به صورت غیر آنلاین جهت انجام مراحل ارزش‌گذاری اقدام می‌نمایند که این امر زمان زیادی را از آنان تلف خواهد کرد تا که نتیجه کار به دست آید.
نتیجه این ارزش‌گذاری هرچه که باشد، ارزش و اهمیت بالایی برای مالک کالا دارد.
عموما کالاها به دو دسته تجاری و غیر تجاری طبقه بندی می‌گردند. برای کالاهای تجاری مجوز ترخیص خاصی صادر می‌گردد، ولی برای کالاها و اجناس غیر تجاری مجوز پته گمرکی استفاده می‌شود تا بتوان کالا را زودتر از گمرک ترخیص کرد، با این حساب تمامی این روند را می توان از سامانه ارزش‌گذاری گمرک پیگیری نمود.
شناسه ارزش گمرکی در آزمایشات گمرک چیست؟
شناسه ارزش کالا یا شناسه ارزش گمرکی یا TSC یک عدد ۴ رقمی است و در انتهای هر ردیف تعرفه کالایی، جهت مشخص کردن ارزش کالاهای وارداتی پیش‌بینی گردیده است.
برای تشخیص ارزش اجناس و کالاها و همچنین دانستن این که کالای مربوطه در چه دسته‌ای طبقه‌بندی شده‌اند ، باید از کتاب قانون مقررات واردات و صادرات، ماهیت آن را جست و جو نمود و تعرفه آن را پیدا کرد.
ضمنا برای اطمینان بیشتر می‌توانیم سابقه‌های آن را از سامانه جامع امور گمرکی چک نماییم.
تعیین تعرفه درست برای کالا، کار مهم و حساسی است. اگر در تعیین این تعرفه اشتباهی رخ دهد و یا به تشخیص اداره گمرک این تعرفه متناسب با کالای مذکور نباشد، مشکلات خاصی را برای صاحب کالا ایجادخواهد کرد.
معمولا در بیشتر این مغایرت‌ها که در تعیین تعرفه کالا بوجود می‌آید، بین صاحب کالا و کارشناسان گمرکات اختلافات زیادی حاصل می‌شود. در این حالت و برای رفع مشکلات پیش آمده لازم است پرونده ابتدا به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی ارجاع گردد.
از این رو گرفتن تعرفه متناسب و قانونی و تعیین دقیق ماخذ ورودی کالا از طریق شناسه ارزش گذاری کالا یا TSC باعث جلوگیری از این مشکلات می‌گردد.
سامانه TSC چه کاربردهایی در ارزش‌گذاری کالا دارد؟
نظام کدگذاری یکتای کالاها یا همان( TSC ) برای مشخص نمودن ارزش کالاهای وارداتی و مقابله با کم اظهاری تجار و بازرگانان راه‌اندازی شده است. به این ترتیب که در انتهای هر ردیف از تعرفه کالاها یک کد ۴ رقمی تعبیه گردیده که این شماره کد شناسه ارزش کالا است.
در این راستا، گمرک از صاحبان شرکت‌ها و صنایع تولیدی واردکننده مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای دعوت به عمل آورد تا به جهت مشخص کردن کد شناسه ارزش کالا در سامانه TSC ، مدارک و اسناد مثبته مربوط به کالاهای تجاری را به دفتر بررسی و تعیین ارزش گمرک ارائه نمایند.
سامانه TSC بر اساس مشخصه‌های تعرفه‌ای کالا و با توجه به خصوصیات شیمیایی، فیزیکی، مدل و سایر مختصات‌های فنی که به آن کالا اختصاص داده شده، با اختصاص یک کد ۴ رقمی، ارزش هر واحد کالا را معین می‌نماید.
وظیفه کارشناس دفتر تعیین و بررسی ارزش و تعرفه این است که تغییرات قیمتی کالاها را بررسی نمایند.
گواهی تعیین ماهیت کالا در آزمایشگاه گمرکات به چه نحوی صادر می‌گردد؟
تعیین ماهیت از سوی آزمایشگاه‌های مستقر در گمرکات کشور یک فعالیت آزمایشگاهی و علمی است که نتیجه آن یعنی صدور گواهی تعیین ماهیت به صورت پارامترهای دقیق اندازه گیری می‌گردد و استعلامات گواهی تعیین ماهیت کالا از سوی گمرکات یا اداره کل تعیین تعرفه و ارزش صورت می‌گیرد.
این گواهی با توجه به مشخصات، نمونه، توضیحات صاحب کالا و نوع کار یا صنعتی که استفاده می‌شود بررسی و صادر می‌گردد.
چه اقداماتی برای دریافت گواهی تعیین ماهیت کالا باید از سوی بازرگانان صورت پذیرد؟
در ابتدا باید نمونه کالا را ارائه داده تا ارزیاب اظهارنامه را آماده سازی نماید. در صورتی که آزمایشگاه های مستقر در گمرک قادر باشند ماهیت آن کالا را تشخیص داده و تعیین نمایند باید گواهی تعیین ماهیت را صادر نمایند.
در غیر این صورت برای اخذ گواهی تعیین ماهیت باید به اداره کل استاندارد یا ازمایشگاه‌های تخصصی‌تر از گمرکات مراجعه گردد. نهایتا کارشناسی در سازمان استاندارد یا ازمایشگاه‌های تشخیصی به عمل خواهد آمد و نتیجه نهایی به آزمایشگاه استاندارد در گمرک ارسال می‌گردد و در پایان اظهارنامه از آزمایشگاه به ارزیاب گمرک تحویل خواهد شد.
ضمنا مدارک ذیل باید جهت اخذ گواهی تعیین ماهیت ارائه گردد:
- اظهار نامه
- آنالیز و مشخصات فنی، سوابق کالا
- نمونه کالا
صدور گواهی تعیین ماهیت برای چه محصولاتی الزامی خواهد بود؟
انواع پلاستیک و لاستیک، روغن و گریس، انواع فلزات، آنالیزگازهای سرمازا، پلیمرها و حلال‌های آلی، ظروف شیشه‌ای و شناسایی و تفکیک ظروف چینی و سرامیک با استفاده از آزمون‌های نورگذاری، اندازه‌گیری جذب آب و درصد تخلخل، کاغذ و شناسایی انواع کاغذ، چوب و شناسایی MDF,HDF و نئوپان، باتری، منسوجات و شناسایی جنس انواع الیاف، نخ، پارچه و فرش، ظروف شیشه‌ای و کریستال، اسانس‌ها، انواع رزین، رزین اپوکسی-رزین آلکید-رزین آمینو-رزین اکریلیک- -رزین ملامین،آنتی اکسیدان، دیسک و صفحه کلاچ.
در صورت تخلف از ضوابط فوق، چگونه می‌توان از ماموران گمرک شکایت کرد؟
با راه‌اندازی سایت گمرک الکترونیک، چنانچه هر شخصی شکایت یا اعتراضی به شیوه یا فرآیند ارائه خدمات گمرکی داشته باشد قادر خواهد بود به سامانه پیشخوان خدمات الکترونیکی گمرک مراجعه نموده و علاوه بر اینکه می‌تواند تمامی مراحل و تشریفات گمرکی را کنترل نمایید بلکه قادر است در هر مرحله از عملیات گمرکی، شکایت خود را ثبت و ارائه نماید.
تمامی این اقدامات گمرک جمهوری اسلامی ایران، اعم از پنجره واحد تجارت فرامرزی، راه‌اندازی سامانه جامع امور گمرکی، تبادل الکترونیکی داده‌ها و تغییر شیوه عملیات گمرکی، به منظور تسهیل و شفاف‌سازی تجارت انجام شده است.
معمولا ثبت الکترونیکی شکایت از گمرکات به دو شیوه انجام می‌گردد:
- جهت ثبت الکترونیکی شکایت از گمرک فرودگاهی صاحب کالا یا ترخیص کار قادر خواهد بود با ورود به سامانه و ثبت نام، اقدامات لازم را در خصوص نوع شکایت مطرح و مراحل بعدی را به انجام برساند.
- طریقه دیگر شکایت الکترونیکی از گمرک با شماره سریال اظهارنامه ممکن است که با این روش با ورود به بخش اظهارنامه می‌توان شکایت خود را ثبت نمود.
- ثبت شکایت الکترونیکی از گمرک بدون شماره سریال اظهارنامه نیز ممکن خواهد بود. در این روش با وارد کردن نام گمرک مربوطه می‌توانید شکایت خود را ثبت کنید. در نهایت یک کد رهگیری دریافت خواهید کرد و پس از اینکه مدیریت گمرک شکایت ارسال شده را بررسی کرد به سامانه داخلی گمرک آن را ارجاع خواهد داد و در صورت پاسخ دهی به شکایت، وضعیت شکایت بروز می‌گردد.
در هنگام ثبت شکایت در سامانه الکترونیک شکایت از گمرک ، حتما موارد زیر را مد نظر قرار دهید:
در هنگام ثبت شکایت حتما توجه داشته باشید که نباید اختلاف زمان ثبت شکایت با زمان ثبت کوتاژ کمتر از ۷۲ ساعت باشد و مرحله فعال اظهارنامه در سالن ارزیابی باید مرحله “کارشناس سالن” باشد.
ضمنا تحت هیچ شرایطی نباید اظهارنامه ابطال شده باشد زیرا امکان ثبت دوباره یک سریال وجود ندارد.
در صورتی که ظرف 24 ساعت پس از طرح شکایت، نتیجه‌ای حاصل نگردید، مطمئنا پرونده شما به کارتابل بازرس ویژه شکایت ارجاع داده شده است.
شکایت علیه گمرکات در مسائل مطرح شده چقدر زمان میبرد؟
باید عنوان کرد، که تخمین زمان شروع و خاتمه طرح شکایت به هیچ عنوان قابل پیش‌بینی دقیق نیست و نمی‌توان زمان دقیقی را بیان کرد. ولی از آن جایی که حدود 90 درصد شکایات ثبت شده در سال 1399، از سوی نهادهای مسئول پیگیری و به سرانجام رسیده است، می‌توان امیدوار بود که صرف زمان زیادی برای رسیدگی و نهایتا صدور رای لازم نباشد، ولی قطعا کارشناسان و وکلای شاغل در این حوزه، با تجربه ای که در پیگیری و انجام پرونده های مختلف گمرکی کسب نموده اند، می توانند بهترین و سریع ترین مسیر را برای شما انتخاب نمایند.
هزینه های اعتراض به نحوه ارزش‌گذاری کالا در آزمایشگاه‌های گمرک به چه میزان است؟
با توجه به اینکه برای ثبت شکایت علیه گمرکات، با توجه به تخلفات صورت گرفته در ابتدا نهادها و مراجع اداری صلاحیت رسیدگی دارند، هزینه دادرسی هم با توجه به موضوع و نحوه شکایتی که به این مرجع ارجاع شده است تعیین می‌گردد، که البته در این مسائل هزینه زیادی نیست.
در مجموع هزینه دادرسی از مرحله ثبت شکایت تا صدور رای و هزینه‌های مرحله اجرا و همچنین تعرفه‌های حق الوکاله وکیل در صورت اخذ وکیل، اعم از هزینه‌های کارشناسی و هزینه‌های ثبت دادخواست یا شکواییه هر ساله توسط سازمان برنامه و بودجه اعلام می‌گردد.
برای شکایت از گمرکات چه مدارکی باید به همراه داشته باشم؟
همانگونه که قبلا نیز ذکر شد، برای طرح شکایت شما باید تمامی مدارک و مستنداتی را که دارید ارائه کنید و آن‌ها را به همراه طرح شکواییه ضمیمه پرونده‌تان نمایید.
توجه داشته باشید که بر اساس ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی، برای اثبات هر دعوایی از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می توان استفاده نمود.
فاکتور کالا، گواهی صادر شده از سوی آزمایشگاه گمرک و تامین دلیل از سوی کارشناسان دادگستری و هر نوع مستندات لازم از جمله سند یا تصویر از تخلفات صورت‌گرفته و غیره از جمله دلایل و مستنداتی است که حتما باید ضمیمه شکواییه گردد.
آیا برای تنظیم شکایت در این مورد نیاز به استفاده از خدمات وکیل داریم؟
اگر می‌خواهید طرح شکایت یا اعتراض شما به نحوه ارزش‌گذاری کالا در آزمایشگاه‌های گمرک، بهتر و با سرعت بیشتری پیش برود و به نتیجه مطلوبی برسید و حقوق از دست رفته‌تان را به دست آورید، به شما توصیه می‌کنیم که با یک وکیل مجرب در خصوص مسائل و موضوعات گمرکی حتما مشورت کنید.
اغلب بعضی از مسائل پیش می‌آید که شاید از نظر شما عادی جلوه کند ولی برعکس، بسیار مهم هستند و می توانند در شرایط پرونده واقعا تاثیرگذار باشند. وکیل با تجربه و صادق می تواند شما را در خصوص موارد یاد شده، آگاه نماید.
همچنین وکلای دادگستری قادرند در مورد کم و کیف تخلفات و جرایم واقع شده و نحوه تنظیم شکایت‌نامه، شما را راهنمایی کنند و می‌تواند بررسی نمایند که آیا ادله و مدارک کافی برای اثبات شکایت، از سوی شما ارائه شده است یا خیر؟
نحوه تنظیم شکایت و پشتیبانی به چه صورت است؟
مطمئنا مطرح کردن هر شکایتی در زمینه‌های حقوقی یا کیفری، به فراخور خود مستلزم پرداخت هزینه‌هایی شامل هزینه دادرسی، هزینه‌های کارشناسی و غیره خواهد بود.
در پرونده‌ها مختلف دیده شده که شاکی یا خواهان پرونده بعد از پرداخت تمام هزینه‌ها و ثبت شکواییه، به دلیل نقص در مدارک یا عدم توجه به محتویات پرونده برای ارائه استدلال‌های قوی چه در مقام دفاع و چه در مقام مطالبه حق، شکایتش با قرار رد یا منع تعقیب مواجه و علاوه بر هدر رفت هزینه، زمان زیادی را نیز صرف فعالیتی بیهوده نموده است.
